بارداری خارج از رحم را بشناسید

بارداری خارج رحمی معمولا در بین هفته‌ های ششم تا دهم بارداری با علائم ذکر شده در مقاله، خود را نشان می دهند. در بارداری نرمال، جنین در لایه داخلی رحم به نام اندومتر لانه گزینی می کند. اگر این لانه گزینی در محل دیگری غیر از این قسمت صورت بگیرد بارداری خارج رحمی (حاملگی نا به جا) اتفاق افتاده است. این نوع بارداری ممکن است به دلیل عفونت لگنی باشد که در این صورت بر باروری خانم نیز تاثیر گذار خواهد بود.

بارداری خارج از رحم چیست؟

در بارداری نرمال تخمک لقاح یافته در لوله فالوپ حرکت می کند تا به رحم برسد. تخمک لقاح یافته به دیواره رحم می چسبد و در لایه داخلی رحم به نام اندومتر لانه گزینی می کند (بیشتر بدانید: اناتومی رحم زن چگونه است؟) ولی در بارداری خارج رحمی تخمک لقاح یافته در جایی غیر از دیواره رحم به خصوص در لوله فالوپ لانه گزینی می کند که در این صورت به آن بارداری لوله ای نیز گفته می شود. در مطلب لوله فالوپ چیست با عملکرد آن بیشتر آشنا شوید. در موارد نادر لانه گزینی در تخمدان، سرویکس و ناحیه شکمی ممکن است اتفاق بیفتد. این نوع بارداری تنها در اقدام به بارداری طبیعی بوجود نمی آید بلکه در روش های کمک به ناباروری مانند روش آی وی اف هم ممکن است رخ دهد.

راهی برای درمان بارداری خارج از رحم وجود ندارد و نمی توان آن را به بارداری نرمال تبدیل کرد. اگر تخمک رشدش را در لوله فالوپ ادامه دهد لوله فالوپ را تخریب می کند و باعث خونریزی شدید می شود که مرگ مادر را به دنبال دارد. اگر حاملگی خارج از رحم دارید باید سریع آن را درمان کنید تا به مسائل جدی تر تبدیل نشود.

چه چیزی باعث بارداری خارج رحمی می شود؟

معمولا بارداری خارج رحمی به دلیل تخریب لوله فالوپ ایجاد می شود یا اگر این لوله ها در اثر عفونت یا جراحی دچار چسبندگی شده باشند تخمک لقاح یافته به سختی از لوله فالوپ حرکت می کند پس در همان قسمت لانه گزینی می کند.

مسائلی که باعث تخریب لوله فالوپ و بالا رفتن احتمال بارداری خارج رحمی می شود شامل:

• سیگار کشیدن: هرچه بیشتر سیگار بکشید احتمال بارداری خارج رحمی بیشتر می شود.
• بیماری التهابی لگن: که معمولا به دلیل عفونت هایی مثل کلامیدیا یا سوزاک رخ می دهد.
• آندومتریوز: باعث تخریب و زخم لوله های فولوپ می شود.
• برخی درمان ها نیز باعث بارداری خارج رحمی می شود مانند جراحی لوله فالوپ و ناحیه لگنی یا درمان های ناباروری مانند آی وی اف.

شایع ترین علائم بارداری خارج از رحم

در هفته های اول، بارداری خارج رحمی علائم نرمال بارداری مثل پریود نشدن، تهوع و درد سینه را ایجاد می کند. برای آشنایی با علائم بارداری مطلب 11 نشانه ی نخست بارداری را بخوانید. اما این نوع بارداری معمولا در هفته ی ششم و دهم بارداری اتفاق می افتد. اطلاعات 40 هفته بارداری را در تقویم بارداری هفته به هفته یک زن بخوانید. دو مورد از شایع ترین علائم بارداری خارج از رحم شامل موارد زیر است:

1. درد شکمی که ممکن است در ابتدا زیاد باشد و موقع حرکت افزایش یابد.
2. خونریزی واژینال

ممکن است علائم دیگری را نیز داشته باشید مانند:

• سرگیجه و حالت غش به دلیل خونریزی داخلی
• علائم شوک
• درد شانه به دلیل خونریزی شکمی
• درد در ناحیه ی مقعد و هنگام دفع

اگر باردارید و این علائم را دارید حتما به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص بارداری خارج از رحم

برای تشخیص بارداری، آزمایش ادرار یکی از راه های تقریبا مطمئن است. با راه های دیگر در مطلب روش های تست بارداری آشنا شوید. اما برای تشخیص بارداری خارج رحمی که معمولا بین هفته ششم تا هفته دهم بارداری خود را با علائم ذکر شده در بالا نشان می دهد، پزشک آزمایش ها و معاینات زیر را انجام خواهد داد:

• معاینه لگنی، تعیین اندازه رحم و بررسی رشد شکم: از علائم بارداری خارج از رحم، بزرگ شدن رحم و به همراه آن خونریزی از واژن، درد ناحیه ی لگنی هنگام معاینه ی دهانه ی رحم، احساس توده در قسمت لوله های رحمی و خارج از رحم می باشد. اگر پزشک این علائم را مشاهده کند احتمال بارداری خارج از رحم می دهد.
• آزمایش خون برای بررسی مقدار هورمون hCG (هورمون بارداری): این آزمایش به صورت مکرر دو روز بعد نیز انجام می شود. زیرا مقدار این هورمون بعد از دو روز دو برابر می شود. میزان بتا در بارداری خارج رحمی یا کسانی که سقط جنین داشته اند کمتر است.
• سونوگرافی: برای بررسی عکس داخل شکم در هفته 6 بارداری، سونوگرافی واژینال تجویز می شود به طوری که پروپ سونوگرافی داخل واژن شده و پزشک دقیق تر وضعیت رحم، تخمدان ها و لوله های رحمی را بررسی می کند. این نوع سونوگرافی راه بسیار مناسبی برای تشخیص بارداری خارج رحمی محسوب می شود.

پس در پاسخ به این سوال که آیا "حاملگی خارج از رحم با بیبی چک مشخص می شود؟" باید گفت داشتن نشانه های بارداری و در مقابل تست بی بی چک منفی ممکن است نشانه ی بارداری خارج از رحم باشد. اما برای تشخیص قطعی و درست پزشک از روش هایی که در بالا گفته شد، استفاده می کند.

در بارداری خارج از رحم پریود میشویم؟

داشتن خونریزی غیر طبیعی در دوران بارداری می تواند نشانه ی سقط جنین یا بارداری خارج رحمی باشد. بهتر است علائم سقط جنین را بخوبی بشناسید. در بارداری خارج رحمی خونریزی شما زیاد و تیره رنگ است و کمی حالت آبکی دارد. این نوع خونریزی با خونریزی قاعدگی متفاوت است (بیشتر بخوانید: ویژگی های خون قاعدگی) و به همراه درد زیر شکم به خصوص در یک طرف شکم می باشد. در صورت داشتن چنین علائمی در دوران بارداری حتما به پزشک مراجعه کنید. 

درمان حاملگی خارج از رحم

گاهی امکان بر طرف شدن بارداری خارج از رحم به خودی خود وجود دارد. به این صورت که پزشک به صورت مرتب با آزمایش خون میزان هورمون بارداری را در مادر اندازه گیری می کند تا مطمئن شود مقدار هورمون پایین آمده و بارداری برطرف شده است. این آزمایش ها تا زمانی که هورمون بارداری در خون یافت نشود ادامه دارد. درمان بارداری خارج از رحم با دارو و جراحی نیز ممکن است. معمولا درمان سریع انجام می شود تا مشکلاتی برای فرد ایجاد نشود. اگر بارداری سریع تشخیص داده شود و لوله فالوپ تخریب نشده باشد دارویی برای درمان تجویز می شود که موجب توقف بارداری می شود این دارو که معمولا متوتروکسات می باشد و به صورت تزریق به باسن انجام می شود، بعد از آن باید آزمایش خون داده شود تا پزشک از درمان مطمئن شود.

اما در بارداری هایی که بیشتر از چند هفته است طول کشیده جراحی لازم می باشد. نوع جراحی لاپاراسکوپی است که با برش کوچکی در شکم انجام می شود.

عوارض بارداری خارج رحمی:

• اگر بارداری خارج از رحم نتیجه‌ ی عفونت لگنی باشد، ممکن است بر باروری خانم تاثیر بگذارد. پیشنهاد می کنم مطلب ناباروری در زنان را مطالعه کنید.
• اگر به لوله های رحمی آسیب زده باشد و باعث چسبندگی لوله رحم گردد امکان عود مجدد در بارداری بعدی وجود دارد.
• در مواردی که حاملگی خارج از رحم اتفاق می افتد امکان ادامه بارداری نیست و ختم بارداری یا سقط جنین باید انجام شود تا مشکلی برای مادر به وجود نیاید (در مواردی که دیر تشخیص داده شود احتمال مرگ مادر هم وجود دارد).
• اگر امکان تخمک‌ گذاری، تشکیل رویان و جنین برای بارداری بعدی وجود نداشته باشد، باید از روش‌های باروری مصنوعی مانند IVF استفاده کرد. اگر در این شرایط هستید مطلب انواع روش های لقاح مصنوعی را بخوانید.

چه کسانی در معرض بارداری خارج رحمی هستند:

ممکن است هر خانمی در معرض این نوع بارداری قرار بگیرد اما عواملی مانند: سن بالای 35 سال، مصرف دخانیات، سابقه ی بارداری خارج رحمی، مبتلا بودن به بیماری های مقاربتی، مصرف داروهای باروری، سابقه ی بیماری های التهاب لگنی، آندومتریوز، سابقه ی جراحی شکمی، لگنی و یا سابقه ی سقط جنین می تواند مادر را در معرض حاملگی خارج از رحم قرار دهد.

اقدامات بعد از بارداری خارج رحمی

از دست دادن بارداری همیشه موضوع سختی می باشد. بهتر است که درباره آن با دیگران صحبت کنید و حمایت های لازم را بگیرید. امکان افسردگی بعد از بارداری خارج رحمی وجود دارد. اگر علائم را بیشتر از دو هفته داشتید به پزشک مراجعه کنید. مراقبت بعد از عمل حاملگی خارج از رحم اهمیت زیادی دارد. اگر زود تشخیص داده و درمان شود آسیب کمتری به لوله های رحم وارد شده و شانس یک حاملگی عادی را در آینده افزایش می دهد. حتی اگر خانمی یکی از لوله های رحمی اش را از دست بدهد باز هم می تواند با داشتن یک لوله ی سالم باردار شود. معمولا 60 درصد خانم هایی که بارداری خارج رحمی را تجربه می کنند بعد از 18 ماه می توانند اقدام به بارداری کرده و بارداری سالم داشته باشند.