در سه ماهه دوم بارداری معمولا انرژیتان زیاد می شود و علائمی که در سه ماهه اول بارداری اذیتتان می کرد از بین می رود. در این دوره هم علائمی را تجربه می کنید اما به بدی علائم قبل نیستند. جنین در سه ماهه دوم بارداری بزرگتر و قوی تر می شود. اطلاعات کافی از سه ماهه دوم بارداری در تصمیم گیری های شما کمک زیادی می کند.

برای خیلی از خانم ها سه ماهه دوم بارداری (2nd-trimester) یکی از بهترین دوران بارداری است چون تهوع بارداری از بین رفته و شکم هم آنقدری بزرگ نیست که اذیت کند و وزن زیادی را حمل نمی کنید. از علائم شایع سه ماهه دوم بارداری یبوست، هموروئید و درد مفاصل است.

مادر در سه ماهه دوم بارداری

کم کم شکمتان شروع به جلو آمدن می کند. می توانید از این ماه، هر ماه در یک حالت از خودتان عکس بگیرید. در حال حاضر بدنتان با تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی کنار آمده و احتمالا حالت تهوع های سه ماهه اول بارداری را ندارید. البته مادران بارداری هستند که تا آخر بارداری این حالت را به همراه دارند و درصد کمی هم در همان سه ماه اول هم این حالات را نداشتند.

بدنتان می خواهد مواد غذایی مورد نیاز جنین را تامین کند برای همین حالت تهوع شما جایش را به گرسنگی و ویارهای عجیب غریب می دهد. سرحال تر و با انرژی تر به نظر می رسید.از این انرژی برای ورزش استفاده کنید. پیاده روی، شنا و یوگا می تواند انتخاب های خوبی برای ورزش در سه ماهه دوم بارداری باشد. در این دوره پوست درخشان تر و موهای ضخیم تری دارید و سینه هایتان بزرگ تر شده اند. اضافه وزن و شکمتان هم آن قدری نیست که اذیتتان کند و حسابی می توانید از این سه ماه لذت ببرید.

مقدار خون شما تا حدود 50 درصد افزایش پیدا می کند پس بدن شما به آهن بیشتری احتیاج دارد. برای همین اسفناج، گوشت قرمز بدون چربی، سبزی هایی با برگ تیر، نان با غلات کامل، میوه‌های خشک و حبوبات را در برنامه غذایی قرار بدهید. قسمت جذاب این دوره این است که لگد زدن جنین را برای اولین بار احساس می کنید. حس خیلی عجیبی است که احتمالا بین هفته هفده بارداری تا هفته بیست بارداری برای اولین بار تجربه اش می کنید. در سه ماهه دوم بارداری فشار روی مثانه شما کم و به دنبال آن تکررادرار شما هم کم می شود. اما در اواخر بارداری چون جنین به سمت استخوان لگن متمایل می شود فشار بیشتری به مثانه می آید و تکرر ادرار دوباره بر می گردد.

مسائل شایع در سه ماهه دوم

دردهای شایع جسمانی مانند کمر درد، درد شکم (ناشی از کشیده شدن رباطی است که رحم را به دیواره شکم متصل نگه داشته است. این درد می تواند یک طرفه و یا در هر دوطرف در سطح زیر شکم احساس بشود)، درد در پشت و جلوی کشاله ران در این دوره شایع است. ممکن است ترک هایی روی پوستتان ظاهر شود. ایجاد لکه های پوستی در نقاطی مثل پیشانی شابع است. مور مور شدن دست و پا هم در این دوره ممکن است اتفاق بیفتد. ورم کردن مچ پا را در این دوره دارید اما اگر خیلی شدید بود حتما با پزشک یا ماما تماس بگیرید. هاله پستان ها تیره می شود و یک خط تیره روی شکم از زیر ناف به پایین ظاهر می شود. به دلیل افزایش حجم خون بسیاری از خانم های باردار دچار گرفتگی گوش و خون دماغ می شوند. این مسأله هم طبیعی است و در زمستان بیشتر اتفاق می افتد. اگر شما هم این حالات را دارید آب و مایعات کافی بنوشید. اگر می توانید از دستگاه بخور آب سرد برای مرطوب نگه داشتن فضا خونه استفاده کنید، چرب کردن بینی هم می تواند کمک کننده باشد.

جنین در سه ماهه دوم بارداری

بر اساس پایه رشدی که در سه ماهه اول بارداری انجام شد، جنین در سه ماهه دوم بارداری رشدش را ادامه می دهد و از سایز هلو به کاهو می رسد. سه ماهه دوم بارداری از هفته چهاردهم شروع میشود. در هر هفته از سه ماهه دوم بارداری اتفاق جدیدی می افتد مثلا در هفته 14 بارداری جنین شروع به تمرین بلعیدن و یا مکیدن انگشت می کند و اندام های حیاتی مثل چشم ها کم کم جای اصلی خودشان قرار می گیرند. تا هفته 16 بارداری بند ناف رشد کرده و از حدود هفته 18 بارداری جنین می تواند صداها را بشنود. پس با فرزندتان صحبت کنید، برایش آواز بخونید و قصه بگویید. ورنیکس (ورنیکس یک لایه چربی برای محافظت و حفظ دمای بدن است) و لانگو (کرک و پرزهای نازک) بدن جنین را می پوشاند. مکونیوم یا همان مدفوع اول نوزاد که سیاه رنگ است در حال تولید است. در تقویم بارداری هفته به هفته یک زن اطلاعات هفته های بارداری سه ماهه دوم را بخوانید.

ماه چهارم بارداری

فعلا سر جنین نسبت به کل بدن تناسب ندارد این ماه قفسه سینه رشد چشمگیری دارد. غدد چربی، عرق، کبد و سایر قسمت های گوارشی در این ماه کارشان را شروع می کنند. قسه سینه هم رشد چشمگیری دارد. پوست جنین هنوز خیلی نازک است و رگ ها و مویرگای زیرش مشخص است. الان قلب جنین با سرعت دو برابر قلب مادر می تپد. اولین موها روی سر جنین ظاهر می شود.

ماه پنجم بارداری

شاید خاص ترین ماه بارداری باشد. اولین حرکات جنین را مادر در این ماه حس می کند!!!! البته خیلی محسوس نیست. فعلا چربی زیر پوست جنین نیست و پوستش چروک است. ناخن روی انگشت ها قابل مشاهده است. این ماه صداهای بلند را می تواند بشنود. موهای بیشتری روی جمجمه جنین ظاهر می شود.

ماه شش بارداری

عضلات جنین رشد چشمگیری می کند. صورت جنین بسیار زیباتر از قبل است. خطوط چهره ظریف تر می شود و ابروی جنین هم مشخص است. گوش ها بزرگ تر می شود و بینی شکل خودش را  می گیرد. الان حدود یک کیلو وزن دارد و حدود 30 سانتی متر قد. اما هنوز برای به دنیا آمدنش خیلی زود است و اگر به هر دلیلی به دنیا بیاد شانس کمی برای زنده ماندن دارد.

توصیه های سه ماهه دوم بارداری

آزمایش قند خون را برای تشخیص دیابت بارداری انجام بدهد. می توانید واکسن آنفولانزا را بزنید. اگر بارداری پر ریسک ندارید، با مشورت پزشکتان فعالیت های فیزیکی روزانه داشته باشید. ورزش در بارداری می تواند زایمانتان را راحت تر کند و از افزایش وزن غیر طبیعی جلوگیری کند. یوگا، پیلاتس بارداری، ایروبیک و پیاده روی ورزش های مناسب این دوره هستند. برای جلوگیری از سوزش سر دل، تعداد وعده های غذاییتان را زیاد و حجم غذای هر وعده را کم کنید. اگر استرس دارید سعی کنید دنبال راهی برای کم کردن این استرس باشید. در مطلب استرس در بارداری راهکارهایی برای کنترل این مشکل در بارداری مطرح شده است. درباره اسم فرزند فکر کنید و کم کم باید برنامه خرید سیسمونی بگذارید این کار را به ماه های آخر موکول نکنید. باید برای خودتان لباس های راحت تر بخرید. بهتر است به پهلوی چپ بخوابید تا خون به رحم جریان پیدا کند اما کل شب را روی این پوزیشن نیستید پس اگر بیدار شدید و روی کمرتان بودید نترسید و به سمت چپ برگردید. مطلب نحوه صحیح خوابیدن در بارداری کمک زیادی به شما خواهد کرد.

مدت طولانی سر پا نمونید. وزن سنگین بلند نکنید و اگر مجبور به بلند کردن وزن نسبتا سنگینی شدید سعی کنید وزن آن را بین دو قسمت بدنتان تقسیم کنید. سعی کنید کفش راحت بپوشید. مایعات زیاد مصرف کنید اما از نوشیدنی هایی که موارد افزودنی دارند استفاده نکنید. گرفتگی پا در این دوره به دلیل افزایش وزن، ورم و تغییرات خون شایع است، آب زیاد بخورید و ورزش کنید اگر شب اتفاق افتاد ماساژش بدهید و یا کمپرس گرم روی آن بگذارید تا دردش کمتر شود.

اگر علائمی مثل فشار خون بالا، درد بالای شکم، ورم دست و پا، دفع پروتئین در ادرار، استفراغ یا سردردی که خوب نمی شود داشتید ممکن است به پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری دچار شده باشید و بهتر است به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر افزایش وزن سریع داشتید (بیشتر از 2 کیلو در هر هفته از بارداری) و یا افزایش وزن نداشتید (کمتر از نیم کیلو در هر هفته) به پزشک مراجعه کنید. مطلب کنترل اضافه وزن در بارداری را بخوانید.

کارهای ممنوعه در سه ماهه دوم بارداری

مصرف دخانیات و الکل در بارداری ممنوع است! الکل می تواند باعث سندروم جنین الکلی شود. استفاده از دارو باید با تجویز پزشک باشد. مصرف خودسرانه دارو می تواند برای جنین اثرات بدی داشته باشد. در هنگام ورزش حرکات های شدید و سنگین نداشته باشید و فعالیتی که احتمال ضربه خوردن به شکم را داشته باشد انجام ندهید.

رابطه جنسی در سه ماهه دوم بارداری

به طور کلی در یک بارداری سالم داشتن رابطه جنسی ایرادی ندارد. اما گاهی ممکن است مثل سه ماهه اول به دلیل تغییرات هورمونی میل جنسی شما کاهش پیدا کند. گاهی هم به خاطر استرس و نگرانی از سلامت جنین میل جنسی را کاهش می دهد و این الزاما مربوط به مادر نیست و پدر هم می تواند این کاهش میل جنسی را داشته باشد. اما به طور کلی میل جنسی در سه ماهه دوم بارداری زیاد می شود. اگر پزشک ممنوعیتی برای رابطه جنسی برایتان نگذاشت است برقراری رابطه جنسی می تواند برای نزدیکی روحی شما و همسرتان مفید باشد. بهترین کار این است که به راحتی در این مورد با همسرتان صحبت کنید در هر صورت جنین در کیسه آب جنینی و با مایع آمنیوتیک محافظت می شود و به او آسیبی نمی رسد.

افزایش وزن در سه ماهه دوم بارداری

انتظار می رود تا هفته بیست بارداری حدود 5 کیلو افزایش وزن داشته باشید و از هفته بیست به بعد هر هفته حدود نیم کیلو افزایش وزن داشته باشید. بخشی از این افزایش وزن مربوط جفت جنین و مایع آمنیوتیک است. اگر افزایش یا کاهش وزن غیر عادی داشتید حتما با پزشک مشورت کنید.

ترشحات واژن در سه ماهه دوم بارداری

افزایش ترشحات واژن در دوران بارداری به منظور جلوگیری از ابتلای کانال زایمانی به عفونت است. لکه بینی در دوران بارداری می تواند طبیعی باشد. البته فراموش نکنید که همین هم نیاز به پیگیری دارد. اگر ترشحات واژن شما در بارداری متمایل به زرد یا سبز باشد، حالت پنیری یا چسبناک داشته باشد و یا ترشحات شما بد بو باشد به احتمال زیاد به دچار عفونت واژن شده اید. برای تشخیص ترشحات غیرطبیعی واژن مطلب انواع ترشحات واژن را به طور کامل بخوانید.

تغذیه در سه ماه دوم بارداری

لازم است که بدانیم در سه ماهه دوم بارداری چه چیزهایی بخوریم؟ یکی از موادی که در این دوره مورد نیاز بدن مادر است کلسیم می باشد. جنین برای رشد استخوان هایش به کلسیم نیاز دارد و اگر این را از مواد غذایی تامین نکند از استخوان های مادر آن را دریافت می کند. از جمله مواد غذایی مورد نیاز سه ماهه دوم بارداری مواد غذایی است که آهن دارند. گوشت قرمز، مرغ و ماهی منابع خوبی برای تامین آهن هستند. ویتامین C جذب آهن را بالا می برد. پس می توانید در کنار غذاهای خود موادی که ویتامین C دارند را استفاده کنید.

و اما در سه ماهه دوم بارداری چی نخوریم؟ برای جلوگیری از سوزش سر دل، از غذاهای نفخ دار استفاده نکنید. تعداد وعده های غذاییتان را زیاد، حجم هر وعده را کم کنید و غذاهای پر چرب نخورید. شب ها قبل از خواب یک لیوان شیر کم چرب بخورید و در طول روز هم آب کافی بنوشید. اگر بعد از شام احساس کردید دلتان یک خوراکی شیرین می خواهد می توانید از توت خشک و چیپس خرما استفاده کنید. بعد از خوردن غذا هم تا یک ساعت سعی کنید بشینید.

یبوست در بارداری به دلیل کاهش تحرک روده به وجود می آید یکی دیگر از مشکلات مادران باردار است. نوشیدن مایعات زیاد، میوه ها و سبزیجات تازه می تواند از شدت آن کم کند. در بارداری کافئین زیاد نخورید ( نهایت یک یا دو لیوان در روز)

چکاپ های سه ماه دوم بارداری

1. ثبت کردن وزن و بررسی وزن‌ گیری: اضافه کردن وزن در بارداری به میزان مناسب، احتمال سالم ماندن شما و فرزندتان را افزایش می دهد. میزان وزنی که لازم است در دوران بارداری اضافه کنید، به وزن و قد شما پیش از باردار شدن و چندقلو بودن یا نبودن فرزندان بستگی دارد.
2. اندازه‌ گیری فشار خون: اندازه‌ گیری فشار خون، بخشی از معاینات معمول شما در تمام جلسات معاینه بارداری است و در تمام معاینات انجام می شود. اگر فشار خون شما بالا باشد، پزشک احتمالاً برای شما آزمایش ادرار تجویز خواهد کرد، زیرا وجود پروتئین در ادرار درکنار فشار خون بالا، یکی از نشانه‌های مسمومیت حاملگی یا پره اکلامپسی است.
3. گوش دادن به ضربان قلب جنین: ضربان قلب جنین از هفته ششم بارداری شروع می شود و معمولا از هفته دوازدهم بارداری به بعد می توانید با استفاده از گوشی داپلر، صدای ضربان قلب جنین را در مطب پزشک بشنوید.
4. اندازه‌ گیری ارتفاع رحم و بررسی رشد جنین: از هفته ۱۶ بارداری ممکن است پزشک با لمس کردن شکم شما، سایز رحم و جنین را بررسی کند که روز به روز بزرگ تر می شود. پزشک در جلسات ویزیت سه ماهه دوم بارداری با اندازه‌ گیری فاصله استخوان اندام تناسلی تا بخش بالایی رحم و مقایسه آن با سن بارداری، وضعیت جنین و میزان رشد وی را تحت نظر خواهد گرفت.

 اگر نوزاد مشکوک به هرگونه ناهنجاری کروموزومی باشد، حتی پس از انجام آزمایشات سه‌گانه به یک تست دیگر نیاز خواهد بود.

آزمایشات وغربالگری سه ماهه دوم بارداری 

سونوگرافی سه ماهه دوم بارداری، اسکن از رحم و جنین در شکم است که در حدود هفته‌ های 18 تا 22 بارداری انجام می‌ شود. چون مورفولوژی همه اندام‌ ها کامل شده‌ اند و می‌ توان یک ارزیابی دقیق از ساختار آناتومیک جنین انجام داد. مطلب غربالگری دوران بارداری را بخوانید.

سونوگرافی آنومالی

در سه ماهه دوم و بین هفته ۱۶ تا ۱۸ بارداری، پزشک ممکن است به مادر اسکن آنومالی را توصیه کند که یک سونوگرافی تفصیلی است. دراین سونوگرافی متخصص با استفاده از سونوگرافی، اجزای مختلف جنین را بررسی و اندازه‌ گیری می کند و دنبال وجود هر نوع مشکل ساختاری یا رشدی در جنین می گردد. پزشک دراین اسکن، وضعیت جفت و بند ناف را بررسی می کند.

تست کومبس غیرمستقیم در مادران Rh منفی

در مراقبتی که در هفته‌ های۲۶ تا ۳۰ انجام می شود، پزشک درخواست آزمایش خون و ادرار می کند. این آزمایشات شما را از لحاظ عفونت ادراری و کم‌ خونی بررسی می کند و درصورتی‌ که گروه خون شما Rh منفی و گروه خون همسرتان Rh مثبت است، تست کومبس غیرمستقیم برای بررسی تولید آنتی‌ بادی ضد Rh در خون مادر انجام می شود.

آزمایش غربالگری دیابت

تمام مادران باردار بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری برای بررسی دیابت بارداری، یک آزمایش غربالگری انجام می دهند. این آزمایش شامل یک آزمایش خون به نام چالش گلوکز است. در این آزمایش، میزان قند خون مادر، یک ساعت پس از نوشیدن یک محلول حاوی مقدار مشخصی گلوکز خوراکی اندازه‌ گیری می شود.

 آمنیوسنتز

 اگر لازم به انجام این آزمایش باشد باید در هفته های 14 تا 16 انجام بشود که طی آن مایع آمنیوتیک برداشته می شود و از نظر ناهنجاری های کورومزومی و عصبی و مشکلات ژنتیکی آزمایش می شود. 

تست شمارش سلول‌ های خون برای اطمینان از وجود هموگلوبین کافی در خون مادر مجددا انجام می‌گیرد تا مشخص شود که عفونت خونی یا بیماری خاصی در مادر وجود ندارد.