دیابت بارداری، علل و درمان

یکی از مشکلات شایع دوران بارداری که ممکن است تجربه کنید، دیابت بارداری است. در بارداری جفت با ترشح هورمون هایی میزان قند خون بدن مادر را افزایش می دهد و این ممکن است باعث دیابت در بارداری شود.

دیابت بارداری باعث بالا رفتن گلوکز در خون به دلیل ترشح هورمون هایی توسط جفت است که معمولا بعد از بارداری درمان می شود. دیابت بارداری در هر زمانی از بارداری ممکن است اتفاق بیفتد ولی در سه ماهه دوم و سوم باردری شایع تر است و دلیل آن عدم تولید مقدار کافی انسولین توسط لوزالمعده برای کنترل قند خون است. انسولین هورمونی است مقدارقند خون را کنترل می کند. دیابت بارداری مشکلاتی را برای مادر و جنین به وجود می آورد ولی اگر بیماری به موقع تشخیص داده شود قابل کنترل است.

علائم دیابت بارداری:

معمولا دیابت بارداری علامتی ندارد بیشتر مواقع وقتی که آزمایش انجام داده می شود می توانید بیماری را بفهمید. برخی علائم شامل تشنگی، خشکی دهان، خستگی، تکرر ادرار یا اضافه وزن، ابتلا به عفونت های واژن یا پوست می باشد. برخی ازین علائم مانند علائم بارداری هستند بنابراین ممکن است با نشانه های بارداری اشتباه گرفته شود و بهترین راه برای تشخیص دیابت بارداری انجام آزمایش است.

عوارض دیابت بارداری:

بسیاری از خانم هایی که دیابت بارداری داشته اند نوزادانی سالم به دنیا می آورند اما گاهی ایت عارضه بر جنین تاثیر می گذارد:

• اضافه وزن نوزاد که در زایمان دچار مشکل می شود و شاید نیاز به سزارین باشد.
• پلی هیدرآمنیوس یعنی وقتی که مایع آمنیوتیک به مقدار زیاد در رحم وجود داشته باشد که باعث زایمان زودرس و مشکلات زایمانی می شود.
• زایمان زودرس
• مرده زایی
• دیابت بارداری احتمال ایجاد دیابت نوع دوم را هم به وجود می آورد.

آزمایش غربالگری دیابت بارداری یا تشخیص دیابت بارداری:

در هفته 8-12 بارداری پزشک با بررسی وضعیت سلامت شما و با توجه به علائم احتمال دیابت بارداری را می سنجد. اگر یک درصد احتمال دیابت بارداری وجود داشته باشد باید آزمایش غربالگری انجام دهید.

برای انجام این آزمایش بین هفته 24-28 بارداری باید به صورت ناشتا به آزمایشگاه مراجعه کنید. بعد از میل کردن نوشیدنی شیرین برای افزایش قند خون، حدودا 2 ساعت بعد میزان قند شما اندازه گیری می شود. اگر به هر دلیلی در این دو ساعت حالت تهوع داشتید و مایع را استفراغ کردید دوباره بعد از نوشیدن مایع شیرین آزمایش گرفته می شود. اگر عدد آن نرمال باشد یعنی شما مبتلا به دیابت بارداری نیستید اما اگر بیشتر از 130 باشد، مشکوک به دیابت بارداری می باشید. بعد از آن برای اطمینان از ابتلای شما تست تحمل گلوکز گرفته می شود به این صورت که هنگام صبح ناشتا در حالی که از 8 ساعت قبل چیزی نخورده اید، میزان قند خون شما اندازه گیری می شود بعد از آن به ترتیب در سه ساعت متوالی بعد از خوردن یک نوشیدنی شیرین میزان قند خون اندازه گیری شده و اگر بالاتر از حد نرمال باشد دیابت بارداری تشخیص داده می شود.

اثرات طولانی مدت دیابت بارداری:

دیابت بارداری معمولا با اتمام بارداری از بین می رود ولی در بعضی از مواردممکن است فرد دچار دیابت نوع 2 شود. هم چنین احتمال دیابت بارداری در حاملگی های بعدی نیز وجود دارد.

مادرانی که دچار دیابت بارداری می شوند بعد از زایمان باید میزان قند خون آنها کنترل و بررسی شود به این صورت که 6-13 هفته بعد از زایمان آزمایش خون انجام می شود و این آزمایش ها تا یک سال برای کنترل قند خون تکرار می شوند.

درمان دیابت بارداری:

مقدار گلوکز خون را اندازه بگیرید. قبل از غذا و یک ساعت بعد از آن مقدار گلوکز خون را اندازه بگیرید. به این صورت قند خون خود را کنترل کنید.

در جواب " برای دیابت بارداری چی بخورم" باید گفت که کافی است رژیم غذایی سالم داشته باشید. وعده های غذایی را به طور منظم داشته باشید وعده ای را از دست ندهید. میزان کالری مورد نیاز بدنتان را اندازه بگیرید و بیشتر از آن مصرف نکنید. برای اندازه گیری کالری مورد نیاز بدن از ابزار کالری بدن استفاده کنید. در برنامه ی غذایی خود پروتئین ها مانند گوشت و تخم مرغ را بگنجانید. دسر های شیرین و چرب و شکلات ها را خیلی کم یا اصلا مصرف نکنید. کربوهیدرات مانند برنج، میوه و سبزیجات و حبوبات صرف کنید. می توانید به متخصص تغذیه مراجعه کنید تا برنامه ی غذایی دقیق تری به شما بدهد.

فعالیت فیزیکی متناسب با سن بارداری تان داشته باشید می توانید پیاده روی کنید، حرکات کششی انجام دهید. قبل از انجام هر نوع ورزش در مورد ان با پزشک مشورت کنید ممکن است پزشک با توجه به شرایط بدنی شما ورزش را ممنوع کند.

داروهایی مثل قرص متفرمین ممکن است برای شما تجویز شودکه برای کاهش قند خون است. عوارض جانبی شامل : تهوع، استفراغ، اسهال و از دست دادن اشتها می شود.

تزریق انسولین در مواردی که قد خون بالا باشد و شما هم به قرص متفورمین حساسیت دارید ممکن است تجویز شود که تزریق را خودتان باید انجام دهید. عوارض جانبی آن شامل: گرسنگی، عرق کردن، لرزیدن و رنگ پریدگی است.

ایده آل ترین زمان زایمان برای افرادی که دیابت دارند هفته 38-40 بارداری است. گاهی اوقات بنابر تشخیص پزشک ممکن است زایمان زودتر انجام شود که باید القای زایمان انجام گیرد. در طی زایمان و مراحل آن مقدار قند خون بررسی می شود.  

چه کسانی در معرض دیابت بارداری قرار دارند؟

در صورت شرایط زیر فرد ریسک ابتلا به دیابت بارداری را دارد:

• BMI شما بالای 30 باشد. ( برای اندازه گیری BMI بدنتان از ابزار شاخص توده ی بدنی استفاده کنید.)
• سابقه تولد نوزاد با وزن بالای 4.5  داشته باشید.
• سابقه دیابت در خانواده داشته باشید.

درشرایط بالا توصیه می شود آزمایش غربالگری دیابت را انجام دهید.

پیشگیری از دیابت بارداری:

• ترک سیگار و الکل
• کاهش وزن قبل بارداری
• کاهش مصرف نمک در غذا
• کاهش مصرف چربی ها و مواد غذایی قند دار

درمان دیابت بارداری:

• برنامه غذایی: محدود کردن شیرینی جات، خوردن سه وعده غذای کامل و یک تا 3 میان وعده در طی روز و  فیبرها را به شکل میوه ها، سبزیجات، غلات و نان مصرف کنید.
• فعالیت بدنی: مانند پیاده روی و شنا
• انسولین در صورت نیاز 

در دوران بارداری به دلیل عوارض داروهای غیر انسولینی، تنها ازانسولین استفاده می‌شود.