کیسه آب جنین چیست؟

کیسه آب جنین در واقع  پرده ای دو لایه (آمینیون و کوریون) و نازک اما بسیار مستحکم است که دور جنین و جفت را احاطه کرده است. اگر کیسه آب جنین قبل از زمان زایمان و پیش از هفته 37 بارداری پاره شود، به آن پارگی زودرس کیسه آب جنین می‌گویند.

کیسه آب جنین چیست؟

کیسه آب جنین در واقع پرده ای دو لایه (آمینیون و کوریون) و نازک اما بسیار مستحکم است که دور جنین و جفت را احاطه کرده است. داخل آن مایع شفاف بی رنگ به نام مایع آمنیوتیک وجود دارد که نقش بستری را دارد که جنین به وسیله آن می تواند به زندگی طبیعی خود ادامه دهد وسبب حفاضت جنین از ضربات، آسیب ها و حوادث مختلف میشود. از این رو، در صورت کاهش  میزان مایع درون آن، خطرهای زیادی جنین را تهدید می کند. 

با شروع دوران بارداری، کیسه پر از مایع غشایی در داخل رحم زنان تشکیل شده.

دلایل پاره شدن زودرس کیسه آب:

اگر کیسه آب جنین قبل از زمان زایمان و پیش از هفته 37 بارداری پاره شود، به آن پارگی زودرس کیسه آب جنین می‌گویند. دلیل پاره شدن زودرس کیسه آب جنین در دوران بارداری در بسیاری از موارد ناشناخته است اما برخی از عوامل شناخته شده آن شامل عفونت های موضعی و یا عفونت دستگاه تناسلی، بارداری چندقلو، ضربه شدید به شکم بر اثر تصادف یا سقوط، آمینیوسنتز، ناهنجاری رحمی، سابقه جراحی دهانه رحم، نارسایی و کوتاه بودن دهانه رحم، اختلالات وضعیت قرارگیری جنین، افزایش مایع آمنیوتیک، دیابت، فشار خون بالا، سابقه پارگی کیسه آب در بارداری قبلی و در کل هر عاملی که باعث اتساع و باز شدن بیش از حد دهانه رحم شود، می تواند منجر به پاره شدن زودرس کیسه آب شود. 

وجود مایع درون کیسه آب مادر باردار باعث می‌شود تا جنین به صورت آزادانه در داخل رحم حرکت کند.

علائم پاره شدن کیسه آب جنین:

علائم پاره شدن کیسه آب جنین خروج مایع آمنیوتیک از واژن به صورت ناگهانی و یا قطره‌ قطره می باشد. بنابراین خانم های باردار با مشاهده چکه کردن ترشحات آبکی از واژن و یا خیسی مداوم لباس زیر باید بلافاصله به مراکز درمانی مراجعه کنند. 

مایع درون کیسه آب مادر باردار دمای اطراف جنین را ثابت نگه می‌دارد.

زمان باقی مانده تا زایمان بعد از پارگی کیسه آب:

معمولا انقباضات رحمی در خانم های حامله بعد از گذشت 12 تا 24 ساعت پس از پاره شدن کیسه آب آغاز می‌شود. ولی اگر بعد از 24 ساعت، درد و انقباضات شروع نشد، ممکن است پزشک فرصت بیشتری برای شروع خودبه خود انقباضات رحمی دهد. با این وجود، اگر پس از 48 ساعت از پاره شدن کیسه آب، انقباضات رحمی شروع نشد، درد و انقباضات از طریق مداخلات پزشکی به بدن خانم حامله القا می‌شود. 

مایع درون کیسه آب مادر باردار محیط مناسبی را جهت رشد ریه‌های جنین فراهم می‌کند.

عوارض پارگی یا سوراخ شدن کیسه آب:

خطراصلی پارگی کیسه آب جنین، تولد زودرس و نارس بودن جنین است. همچنین عوارضی دیگری که پارگی زودرس کیسه آب ایجاد می کند شامل افزایش احتمال بروزعفونت در مادر و جنین، افت فشار خون مادر، افزایش احتمال سزارین، جداشدگی جفت، فشردگی بند ناف و در نهایت سبب افزایش احتمال ایجاد مشکلات تنفسی و صدمات مغزی در جنین و حتی ممکن است سبب مرگ‌ و میر مادر و جنین شود.

اگر به عنوان یک زن حامله با نشت مایع از دهانه رحم خود مواجه شدید، ابتدا مثانه را کاملا خالی کنید

اقدامات لازم برای پیشگیری از پاره شدن کیسه آب:

با انجام مراقبت های زیر می توان از بروز پارگی یا سوراخ شدن کیسه آب جنین جلوگیری کرد:

• پرهیز از انجام کارهای سنگین در سه ماهه دوم بارداری
• رعایت مسایل بهداشتی جهت پیشگیری از عفونت در ناحیه تناسلی
• عدم انجام مقاربت در ماه آخر بارداری
• استراحت کافی در مورد زنان بارداری که چندقلو حامله هستند. (به ویژه در اواخر بارداری) 
• مراقبت کافی جهت پیشگیری از حوادث ناگهانی مانند زمین خوردن، تصادف و...

همچنین در صورتی که عوامل خطر پاره شدن زودرس کیسه آب، مانند ابتلا به فشار خون بالا، دیابت، سابقه پاره شدن زودرس کیسه آب و ...را دارید، قبل از بارداری مجدد به پزشک مراجعه کنید تا در صورت امکان، درمان لازم صورت گیرد و حتما در تمام دوران بارداری تحت مراقبت پزشک باشید.

اقدامات لازم در زمان پاره شدن کیسه آب جنین:

با توجه با علائمی که ذکر شد، اگر خانم بارداراحساس کرد که کیسه آب جنین پاره شده است باید فوری به مراکز درمانی مراجعه کند تا تشخیص دقیق برای پارگی کیسه آب داده شود. پس از آن در صورت لزوم، خانم باردار بستری میشود و اقدامات درمانی لازم با توجه به سن بارداری توسط پزشک انجام میشود که اغلب شامل انجام سونوگرافی برای تشخیص دقیق سن جنین و ارزیابی میزان مایع آمنیوتیک، تجویز بتامتازون برای بلوغ ریه جنین، تجویز آنتی بیوتیک مناسب جهت پیشگیری از عفونت و در نهایت با توجه به سن جنین و شرایط مادر برای القای زایمان تصمیم گرفته میشود.

اگر خانم بارداراحساس کرد که کیسه آب جنین پاره شده است باید فوری به مراکز درمانی مراجعه کند.