راهنمای دوشیدن شیر مادر و نحوه نگهداری آن

دفعات دوشیدن شیر مادر بستگی به دلیل دوشیدن شیر دارد. قبل از دوشیدن شیر مادر، از یک یا چند روش تحریک رفلکس اکسی توسین استفاده کنید. شیر تازه دوشیده شده مادر نسبت به شیر دوشیده شده و نگهداری شده در یخچال ارجح است.

چه موقع نیاز است که شیر مادر دوشیده شود؟

1. به منظور تداوم شیر مادر در موارد: جدایی مادر و شیرخوار به هر دلیل برای مثال مادر شاغل، بیماری مادر یا شیرخوار و یا استفاده مادر از برخی داروها
2. برای تغذیه نوزاد نارس یا کم وزن
3. برای نرم کردن هاله پستان در مواقع پری پستان
4. برای تسکین و رفع احتقان پستان و یا زمانی که یک یا چند مجرای شیر مسدود می شوند. 
5. هنگام عدم توانایی شیرخوار برای گرفتن پستان 
6. به منظور افزایش تولید شیر مادر در موارد کمبود شیر مادر 
7. برای تشویق شیرخوار به گرفتن پستان (با دوشیدن کمی شیر در دهان او)
8. برای رفع نشت شیر
9. به منظور ذخیره کردن شیر در یخچال یا فریزر 
10. برای اهداء به سایر مادران (که حتما باید پاستوریزه شود)

در مورد نوزاد نارس و یا بیماری که در بیمارستان بستری است و از طریق لوله سرنگ فنجان و غیره تغذیه می­شود.

دفعات دوشیدن شیر مادر:

بستگی به دلیل دوشیدن شیرمادر دارد برای مثال:

1. نوزادی که قادر به مکیدن نیست: هر 1 تا 2 ساعت یک بار آغوز را باید با سرنگ 2 سی سی مستقیما از نوک سینه دوشید و به او خوراند. 
2. نوزادان کم وزن: هر 2 تا 3 ساعت یک بار
3. هنگام بیماری مادر یا شیرخوار: هر 3 ساعت یک بار
4. برای افزایش تولید شیر: هر 2 تا 3 ساعت یک بار. حداقل 6 بار در روز و یک بار در شب (کل زمان دوشیدن شیر در شبانه روز کمتر از 100 دقیقه نباشد.) 
5. در مورد احتقان پستان: هر چند بار و هر مقدار شیر که سبب تسکین مادر شود. (اول شیر را با دست بدوشند تا مادر احساس راحتی کند بعد با پمپ دوشیده شود)
6. برای نشت شیر: آن مقدار که فشار داخل پستان کاهش یابد.
7. مادران شاغل: هر 3 یا 4 ساعت یک بار (در محل کار)

در بیشتر مادران، صبح­ ها پستان ­ها پرتر است، ولی عملاً در هر موقعی از روز می­توان پستان ­ها را دوشید.

روش های خوراندن شیر دوشیده شده مادر:

• گاواژ: برای نوزادان نارس و نوزادانی که قادر به مکیدن نیستند. 
• با سرنگ، قاشق یا قطره چکان: در چند روز اول تولد 
• با فنجان: وقتی حجم شیر دریافتی نوزاد حداقل به 10 سی سی برسد. 

روش های ماساژ پستان: 

1. غلطاندن مشت بسته به روی پستان 
2. ضربه ملایم به پستان با نوک انگشتان یا شانه
3. ماساژ پستان به روش دودستی (از فشار و مالش شدید خودداری کنید.)
4. تحریک نوک پستان با گرفتن آن با انگشت شست و سبابه 
5. ماساژ پشت مادر

در همه قسمت ­های پستان تکرار کنید.

روش های دوشیدن شیرمادر:

1. با دست
2. با شیردوش:

• شیردوش (پمپ) دستی
• شیردوش الکتریکی

راهنمای دوشیدن شیر با دست:

1.  دست هایتان را کاملا بشویید.
2. قبل از دوشیدن شیر، از یک یا چند روش تحریک رفلکس اکسی توسین استفاده کنید. ( فکر کردن به نوزاد، نگاه کردن به تصویر نوزاد) 
3. دستتان را روی پستان طوری قرار دهید که چهار انگشت زیر لبه هاله، و شست 3 سانتیمتر دورتر از قاعده نوک پستان باشد.اول پستان را به طرف قفسه سینه فشار دهید و سپس به کمک شست و انگشتان، پستان را به طرف جلو بیاورید و به لبه آرئول فشار دهید تا شیر خارج شود (فشار بر سینوس های شیری و مجاری شیر) دست را در تمام جهات آرئول بگذارید تا همه سینوس های که شیر را ذخیره می کنند تخلیه شوند. ( با این روش برای دوشیدن شیر کافی از هر دو پستان، 20 تا 30 دقیقه وقت لازم است.)

نکاتی درباره دوشیدن شیر مادر:

• هیچگاه نوک پستان را فشار ندهید. 
• به نسج پستان صدمه نزنید. (فشار دادن و چلاندن پستان صحیح نیست.)

انواع شیردوش:

• شیر دوش های دستی
• از پمپ های شبیه بوق دوچرخه استفاده نکنید. 
• شیردوش هایی که با باطری کار می کنند. 
• شیردوش های الکتریکی (برقی) که در منزل و یا بیمارستان مورد استفاده قرار می گیرند. 

کاربرد دوشیدن شیر مادر:

مادرانی که:

• باید مرتب شیرشان را بدوشند.
• باید به سر کارشان برگردند. 
• دارای شیرخوار بیمار و یا نارس هستند.
• نوزاد آنان در NICU بستری است.

متخصصین شیردهی شاغل در NICU باید: 

•  به این مادران کمک کنند.
•  بهترین شیردوش ها را فراهم نمایند. 
•  طرز کار با شیر دوش را به مادران آموزش دهند.

برای دوشیدن شیر باید زیاد تمرین کنید.

مدت زمان نگهداری شیر دوشیده شده مادر:

• در درجه حرارت اتاق 3 تا 4 ساعت حداکثر تا 8 ساعت (به شرطی که به روش صحیح و بهداشتی و در یک محل خنک، شیر دوشیده و ذخیره شود.)
• یخچال با درجه حرارت 4 و یا کمتر 72 ساعت
• فریزر 17- درجه یا کمتر 6 تا 12 ماه
• شیر دوشیده شده اگر بیش از 3 ماه ذخیره شود ویتامین C آن کاهش می یابد.

نکاتی درباره شیر دوشیده شده مادر:

• حداکثر میزان تولید شیر هنگامی است که پستان از شیر تخلیه شود.
• هم طول زمان هر نوبت دوشیدن شیر و هم فاصله بین دو نوبت دوشیدن شیر در مادران مختلف متفاوت است.
• با توجه به خصوصیات هر مادر بهتر است ترتیبی داده شود که تولید شیر مادر به حداکثر و در نهایت زمان دوشیدن شیر به حداقل برسد.
• دفعات شیر دادن و دفعات دوشیدن شیر باید افزایش داشته باشد.
• جمع آوری آخرین قطرات شیر که چربی بیشتر و نتیجه کالری بیشتری دارد برای نوزاد نارس، حیاتی و ضروری است.

موقع دوشیدن شیر، مادر باید در وضعیت راحتی باشد.

استفاده و نگهداری از شیر دوشیده شده برای نوزاد نارس:

• شیر تازه دوشیده شده مادر نسبت به شیر دوشیده شده و نگهداری شده در یخچال ارجح است (نوزاد نارس بهتر وزن می گیرد)
• نگهداری شیر مادر تازه در اتاق با دمای 25 درجه سانتیگراد، 4 ساعت
• در یخچال 48 ساعت
• شیر مادر فریز شده ذوب شده در یخچال حداکثر 12 ساعت
• مصرف شیر مادر ذوب شده در دمای اتاق حداکثر 1 ساعت

 آغوز ممکن است قطره قطره بیاید این قطرات برای فرزند شما ارزش حیاتی دارد.