هر آنچه در مورد زایمان فیزیولوژیک باید بدانید

زایمان فیزیولوژیک به قدرت بدنی و قابلیت های مادر بستگی دارد و براساس آن زایمان انجام می شود. درصورتیکه در زایمان طبیعی ممکن است دکتر داروهایی برای کنترل درد استفاده کند. در ادامه مطلب با مراحل و روند زایمان فیزیولوژیک، آموزش و شرایط لازم و تفاوت زایمان فیزیولوژیک و طبیعی آشنا خواهیم شد:

زایمان فیزیولوژیک یعنی چه؟

بارداری و زایمان هر دو از قابلیت های طبیعی بدن هر خانم است که با شروع بارداری، شرایط بدنی مطابق با آن تغییر می کند. در هر ماه از بارداری شما شرایط بدنی جدیدی را تجربه می کنید و رفته رفته علاوه بر رشد فرزندتان، بدن آماده ی زایمان می شود. اگر درباره این تغییرات کنجکاو هستید در تقویم بارداری یک زن درباره تغییرات هفته به هفته یا ماه به ماه جنین و مادر مطالعه کنید. زایمان فیزیولوژیک نوعی زایمان طبیعی یا واژینال است که بدون هیچ مداخله ی دارویی در صورتی که شرایط مادر و جنین مناسب باشد، انجام می شود. شاید به گوش خانم ها این نوع زایمان خیلی آشنا نباشد زیرا هنوز تعداد زایمان های فیزیولوژیک در ایران زیاد نیست و خیلی از مادران اطلاعات کافی از آن ندارند. زایمان فیزیولوژیک نیاز به صبر و تکنیک دارد و اهمیت حضور همراه در هنگام زایمان زیاد است. خبر خوب این است که این زایمان روال طبیعی بدن شماست و کاملا بی خطر است .

تفاوت زایمان فیزیولوژیک و طبیعی

در زایمان طبیعی ممکن است داروهایی برای کاهش درد مادر و یا تسریع روند زایمان به او تزریق شود و یا اقداماتی از طرف متخصص انجام شود تا مادر در فاز فعال زایمان قرار بگیرد. اگر اطلاعی از روش های کاهش درد زایمان طبیعی ندارید یا از درد زایمان طبیعی می ترسید مطلب با این روش ها درد زایمان طبیعی خود را کم کنید به شما کمک خواهد کرد. یکی از این کارها، پاره کردن کیسه آب توسط پزشک می باشد که باعث تسریع روند زایمان می شود. اما همه ی مراحل زایمان فیزیولوژیک به صورت طبیعی و فیزیولوژی اتفاق می افتد و هیچ مداخله ای انجام نمی شود.

مزایای زایمان فیزیولوژیک برای مادر

احتمال مرگ و میر و پیچیدگی های مربوط به آن به دلیل نبود جراحی کم است. هم چنین احتمال ابتلا به بیماری های مزمن و خونریزی بعد از زایمان پایین است.

مزایای زایمان فیزیولوژیک برای جنین

از همان ابتدا مادر قادر به شیردهی است و اولین شیر مادر، آغوز ، احتمال ابتلا به بیماری های مزمن را کاهش داده و با وابستگی مادر و نوزاد را بیشتر می کند هم چنین احتمال خطراتی مانند دیسترس تنفسی در نوزاد کاهش می یابد.

عملکرد هورمون ها در زایمان فیزیولوژیک

در طول زایمان طبیعی هورمون هایی ترشح می شود که وجود آنها برای مادر و جنین تاثیرات مثبتی از جمله، کاهش استرس و درد، تقویت و سازگاری مادر، کاهش خونریزی، تقویت شیردهی و تقویت رابطه بین مادر و کودک دارد. هورمون کاکتول آمین یکی از هورمون هایی ست که ترشح آن باعث تنظیم تنفس، گلوکز و دمای بدن نوزاد می شود.

مراحل زایمان فیزیولوژیک

در زایمان فیزیولوژیک به مادر آموزش های لازم داده می شود که از زمان پاره شدن کیسه آب و دیگر نشانه های شروع زایمان طبیعی تا زمان مراجعه به بیمارستان چقدر وقت دارد. با توجه به این آموزش ها، مادر فاز نهفته زایمان را در خانه می گذراند. در واقع قسمت بیشتر دردهای شروع زایمان را در خانه تجربه می کند و زمانی که وارد فاز فعال شد به بیمارستان مراجعه می کند. لازم نیست مادر در زمان درد نامنظم در بیمارستان بستری شود و بر خلاف زایمان فیزیولوژیک، در زایمان طبیعی مداخله هایی برای وارد کردن مادر به فاز فعال انجام می گیرد و با استفاده از داروهایی باعث می شود مادر دردهای کاذب داشته باشد تا روند زایمان سریع تر انجام بگیرد.

در زایمان فیزیولوژیک علائم خطر باید به مادر آموزش داده شود تا هر زمان دردهایش منظم شد به طوری که در هر 10 دقیقه 3 دردی که هرکدام 40-60 ثانیه طول می کشد را پیدا کرد، به بیمارستان مراجعه کند تا براساس مقداری که دهانه رحم باز شده تصمیم بگیرند مادر بستری شود یا خیر.

در زایمان فیزیولوژیک حتی لازم نیست از مادر رگ گیری شود زیرا از قبل به مادر آموزش داده شده تا مایعات لازم را مصرف کند، راه برود و در هر پوزیشنی که راحت است قرار بگیرد.

شرایط لازم برای زایمان فیزیولوژیک

• سلامت مادر و جنین هنگام زایمان
• اگر در تست نوار قلب جنین مشکلی باشد با نظر پزشک و پدر و مادر تصمیم گرفته می شود که زایمان فیزیولوژیک انجام بگیرد یا خیر.

موارد منع زایمان فیزیولوژیک

مواردی که نباید زایمان فیزیولوژیک در آن انجام شود:

مشکلات بارداری شامل:

1. سابقه سزارین مکرر و جراحی شکمی
2. مشکلات جفت (مطلب انواع چسبندگی جفت و دلایل آن را بخوانید)
3. بارداری چند قلو
4. HIV مثبت یا هرپس تناسلی فعال
5. خونریزی مادر
6. دیابت در دوران بارداری و فشار خون بالا
7. مشکلات قلبی یا ریوی مادر

مشکلات جنین و زمان زایمان:

1. بزرگ بودن اندازه جنین
2. مدفوع کردن جنین در رحم
3. نحوه قرارگیری نامناسب جنین در رحم (وضعیت های قرار گیری جنین)
4. گره خوردن بند ناف
5. دیسترس تنفسی جنین
6. پلی هیدر آمنیوس (افزایش مایع آمنیوتیک دور جنین)

 در صورت وجود این شرایط بهتر است زایمان زودتر انجام گیرد تا احتمال هرگونه خطر برای جنین از بین برود.

کنترل درد در زایمان فیزیولوژیک

کنترل درد در زایمان فیزیولوژیک به روش های غیر دارویی با انجام موارد زیر است که علاوه بر کاهش درد مادر، سرعت زایمان را افزایش می دهد و ضامن سلامت كامل جنین است:

• حضور و حمایت همراه: حضور همراه را جدی بگیرید. حضور همسر در زایمان فیزیولوژیک ، مامای همراه یا مادر شما می تواند در کاهش استرس شما و انجام ماساژهای لازم نقش مهمی داشته باشد. پیشنهاد می کنم مطلب روی کمک مامای همراه حساب کنید را بخوانید تا با وظایف و نقش او در طول بارداری و زایمان آشنا شوید.
• تکنیک های تنفس: آموزش تنفس درست در کلاس های آمادگی برای زایمان به مادر باردار داده می شود که باعث کاهش درد مادر و کنترل انقباضات می شود.
• ورزش در دوران بارداری: انجام ورزش های مناسب این دوران به زایمانی راحت تر و درد کمتر برای مادر کمک می کند.
• قرارگیری در وان آب گرم: آب گرم باعث کاهش استرس مادر و تسکین درد های زایمان او می شود.
• ماساژ: ماساژ اصولی که توسط همسر یا مامای همراه انجام می شود در کاهش درد بسیار کارساز است.
• موسیقی: گوش دادن به موسیقی آرام و ریتمیک باعث آرامش بیشتر شما و آمادگی ذهنی برای زایمان می شود.

هزینه زایمان فیزیولوژیک در ایران:

زایمان فیزیولوژیک در ایران به دلیل رضایت از نتیجه ی آن ترویج پیدا کرده است این روش برای مادر و حتی کادر پزشکی راحت تر است. هزینه زایمان فیزیولوژیک با زایمان طبیعی یکسان است. فقط هزینه های کلاس های آمادگی برای زایمان جداگانه است که در طول بارداری به مادر باید آموزش داده شود.

آموزش زایمان فیزیولوژیک:

برای زایمان فیزیولوژیک مادر باید آموزش هایی رو در طول بارداری ببیند مثل تنفس ریتم دار و منظم، ورزش های مخصوص در مرحله درد زایمان، تکیه بر همسر یا همراه زایمان، حرکت در طول درد زایمان و.... همه آمادگی های لازم در کلاس های زایمان فیزیولوژیک آموزش داده می شود و مادر با اجرای آن در مراحل مختلف زایمان درد و استرس خود را کم می کند. از حدود هفته 20 بارداری می توانید کلاس های آمادگی برای زایمان را شروع کنید.

برخی از ورزش های زایمان فیزیولوژیک

برای داشتن زایمانی راحت لازم است که مادر 4 ورزش وحالت زیر را هنگام آموزش زایمان فیزیولوژیک به خوبی یاد بگیرد:

• در حالت ایستاده: در این حالت دستتان را به دیوار تکیه می دهید و بدنتان را به سمت جلو حرکت می دهید که وزن جنین بیشتر به کمر وارد شود نه به لگن.
• در حالت نشسته: به‌ صورت برعکس روی صندلی بنشینید و پاها را از قسمت زانو به جلو بیاورید. از مامای همراه بخواهید که ماساژ کمر را برای شما انجام دهد.
• در حالت سجده: زمانی که دهانه‌ رحم کامل باز نشده، طوری روی پاهایتان بنشینید که زانوها و سر شما پایین قرار بگیرد و در وضعیتی شبیه سجده قرار بگیرید.
• در حالت خوابیده: خوابیدن به پهلوی چپ، بهترین وضعیت در طول زایمان است و خون‌ رسانی به جنین بهتر انجام می‌شود. در این حالت زیر سر و زانوی خود بالشت قرار دهید تا احساس آرامش کنید.

چرا زایمان فیزیولوژیک؟

در صورت صلاح دید پزشک برای انجام زایمان فیزیولوژیک، حتما این روش زایمان را داشته باشید. این نوع زایمان باعث توانمند سازی مادران باردار در روند زایمان می شود و به سلامتی مادر و نوزاد کمک می کند. اعتماد به نفس مادر را افزایش می دهد و باعث تولدی خاطره انگیز می شود.