نحوه ذخیره و نگهداری شیر مادر با حفظ کیفیت و سلامت

مادر گاهی نیاز دارد شیر خود را ذخیره کند تا در زمان مناسب از آن برای نوزاد استفاده کند. اما به منظور حفظ سلامت و کیفیت شیر ذخیره شده باشد مواردی را مد نظر داشته باشد.

از آنجایی که 6 ماه اول بعد از تولد، نیاز نوزاد به غذا تنها از طریق شیر تامین می شود و در حالت عادی هیچ شیری بهتر از شیر مادر نیست، بهتر است در شرایطی که چند ساعت از کودکان دور هستید و امکان شیردهی ندارید، شیر خود را دوشیده و ذخیره کنید. ذخیره کردن شیر و نگهداری آن نیازمند دانستن نکاتی است که در ادامه توضیح خواهیم داد.

دوشیدن شیر مادر

قبل از دوشیدن شیر برای نوزاد دست و سینه تان را با آب و صابون بشویید.

برای به جریان افتادن شیر بهتر است کارهای زیر را انجام بدهید:

به کودکتان و چیزهایی که دوست دارد فکر کنید.
پارچه گرمی را روی سینه بگذارید.
به آرامی سینه را ماساژ بدهید و نوک سینه را بمالید.
به شیری که خارج می شود فکر کنید.
آرام بشینید و ریلکس باشید.

انواع روش های دوشیدن شیر

دوشیدن شیر با استفاده از دست:

در این حالت از دست برای فشار دادن و خارج کردن شیر استفاده می شود. این کار نیاز به مهارت و تمرین و هماهنگی دارد و با تمرین بهتر می شود. همه مادران بهتر است این روش را یاد بگیرند تا در شرایط اورژانسی از آن استفاده کنند. کاسه را دور هاله پستان قرار دهید و آرام و به حالت c شکل با شست روی سینه را ماساژ بدهید و سپس این فشار را خارج کنید. اول ممکن است چند قطره خارج بشود اما کم کم شیر جریان پیدا می کند.

دوشیدن شیر با دست

شیردوش دستی:

از دست و آرنج برای حرکت دادن وسیله شیردوشی استفاده می شود این روش هم نیاز به مهارت و هماهنگی دارد و ممکن است باعث عفونت سینه بشود.

نحوه دوشیدن شیر مادر با شیردوش دستی

شیردوش برقی:

این پمپ با باتری و یا برق کار می کند و آسان است و می تواند به طور همزمان از دو طرف شیر بدوشد.

دوشیدن شیر با استفاده از شیردوش برقی

نحوه ذخیره شیر دوشیده شده مادر

لازم است بدانید ماندگاری شیر مادر در دمای اتاق تا 4 ساعت، در یخچال تا 4 روز و در فریزر تا دوهفته هم می تواند باشد. پس با توجه به اینکه چه مدت بعد می خواهید از این شیر استفاده کنید می توانید در اتاق یا یخچال یا فریز نگهداری کنید.

از یخچال برای ذخیره شیر به مدت کم استفاده کنید و برای ذخیره شیر به مدت طولانی از فریزر استفاده کنید. بهتر است شیر را در "در فریزر" نگذارید، زیرا درِ فریزر زیاد باز و بسته می شود و تغییر دما باعث خراب شدن شیر می شود. می توانید شیر تازه را بعد از چند بار دوشیدن سینه با هم مخلوط کنید کنید اما هیچ وقت شیر تازه را با شیر فریز شده مخلوط نکنید زیرا گرمای شیر تازه باعث خراب شدن می شود. شیر مادر را در ظرف های شیشه ای و یا کیسه های مخصوص ذخیره شیر نگه داری کنید. روی کیسه ها و یا شیشه ها تاریخ دوشیدن را بنویسید. شیر را در مقادیر کم ذخیره کنید. مقداری از بالای ظرف را خالی بگذارید چون شیر وقتی فریز می شود حجم بیشتری را به خود می گیرد. اجازه بدهید اول شیر ذوب بشود و بعد آن را به کودک بدهید.

نمونه ظرف نگهداری شیر ذخیره شده مادر

آیا دوشیدن شیر باعث کاهش شیر می شود؟

خیر. هر بار که سینه ها از شیر خالی می شودف دوباره شیر تولید می شود بنابراین دوشیدن شیر منجر به ترشح دوباره شیر می شود. چند راه برای افزایش شیر از طریق دوشیدن شیر:

برای افزایش شیر می توانید تعداد دفعاتی که شیر را در روز می دوشید بیشتر کنید.

بعد از شیردهی ممکن است سینه های شما خالی نشده باشد بنابراین هر دوسینه را از طریق دست بدوشید تا مطمئن شوید شیر کاملا تخلیه شده است. اینکار باعث افزایش تولید شیر می شود.

هر دوسینه را همزمان باهم بدوشید.

اگر از طریق شیردوش اینکار را انجام میدهید مطمئن شوید که شیر دوش مناسب شماست و درست کار می کند. تا شیر به اندازه ی کافی تخلیه شود.

تغذیه مناسب داشته باشید و به مقدار کافی آب بنوشید تا بیشتر شیر تولید کنید. مطلب با این راه ها شیر خود را افزایش دهید پیشنهادات مفیدی برای افزایش شیر دارد.

میزان شیرتان را با دیگر مادران مقایسه نکنید. ممکن است دو خانم با اندازه های یکسان سینه، میزان شیری که تولید میکنند، متفاوت باشد. مثلا مادری که هر روز و به تعداد دفعات بیشتر شیرش را می دوشد میزان شیر دوشیده شده اش بیشتر از مادری است که از طریق سینه به نوزادش شیر می دهد و شاید فقط یکبار در روط شیر را بدوشد.

بیشتر بخوانید: تغذیه ی دوران شیردهی

گرم کردن شیر ذخیره شده مادر

شیر فریز شده را بهتر است اول شب تا صبح در یخچال بگذارید تا از حالت یخ زده خارج شود و بعد از آن ظرف شیر را زیر آب گرم (نه داغ!!) بگیرید تا به دمای محیط برسد و هرگز مجدد آن را در فریزر قرار ندهید. هیچ وقت شیر دوشیده شده یا شیر خشک را در ماکروفر گرم نکنید چون نقاط داغی را در شیر به وجود می آورد که باعث سوختن کودک. یعنی نقاطی از شیر بشتر ازسایر قسمت ها داغ می شود. قبل از دادن شیر به کودک دمای آن را تست کنید. بهتر است تا 2 ساعت بعد از گرم کردن، شیر را به کودک بدهید.

علائم خراب شدن شیرمادر

در ابتدا ظاهر شیر را بررسی کنید. شیر مادر وقتی ساکن باشد به دو لایه تقسیم می شود و چربی در قسمت بالا قرار می گیرد. حالا این دو لایه شیر باید به راحتی با هم مخلوط شود، اما اگر نشد یعنی شیر خراب شده است. شیر را بو کنید. اگر بوی صابون مانند داشت یعنی شیر شما خراب شده است و قابل استفاده نیست.

رنگ های مختلف شیر ذخیره شده

آبی: این رنگ نشان دهنده ی وجود آغوز می باشد. آغوز اولین شیری است که از سینه خارج می شود و چربی کمتری دارد. این رنگ کاملا طبیعی است.
زرد: ممکن است نشان دهنده کلستروم باشد. خوردن سبزیجاتی مثل هویج و... می تواند دلیل دیگر زرد شدن شیر باشد. در کل فریز کردن ممکن است رنگ شیر را مقداری زرد کند که عادی است و لازم نیست نگران آن باشید.
سبز: خوردن سبزیجات برگ سبز مثل اسفناج و.. می تواند رنگ شیر را به سبز متمایل کند. این رنگ طبیعی است.
صورتی یا قرمز: رنگ قرمز یا صورتی در شیر می تواند ناشی از غذاهایی مانند چغندر که رنگ قرامز دارند باشد. ممکن است قرمز شدن شیر به دلیل شقاق سینه و خونریزی سینه باشد. شقاق سینه امری شایع در اوایل شیردهی است.
سیاه یا قهوه ای: ممکن است به خاطر مصرف برخی داروها و یا بقایای خونی در اثر شقاق سینه باشد.