ما بزرگترها وقتی مهارت جدیدی می آموزیم، اعتماد به نفس بیشتری پیدا می کنیم و کمتر به دیگران تکیه می کنیم و یک احساسی مثل اندیشمند بودن، مثل ارزش قائل شدن برای خودمان در ما پیدا می شود و رشد می کند. این همان عزت نفس است که در حال پرورش است. و خودمان کسب عزت نفس و اعتماد به نفس کودکان با استقالل آنها به هم پیچیده است و رابطۀ تنگاتنگی و عمیقی با هم دارند.
شکل گیری اعتماد به نفس و عزت نفس کودکان و وظایف والدین
ما بزرگترها وقتی مهارت جدیدی می آموزیم، اعتماد به نفس بیشتری پیدا می کنیم و کمتر به دیگران تکیه می کنیم. احساسی مثل اندیشمند بودن، مثل ارزش قائل شدن برای خود در وجود ما پیدا می شود و رشد می کند. این همان عزت نفس است که در حال پرورش است. پیدا کردن عزت نفس و اعتماد به نفس در کودکان با استقلال آنها رابطۀ تنگاتنگ و عمیقی دارد.
از سالهای اول زندگی کودک باید به طبیعت و غریزۀ استقلال کودک که دوست دارد کارهایش را خودش انجام دهد احترام بگذاریم، به آنها فرصت دهیم، از آنها در انجام کارهایشان حمایت کنیم تا بتوانند مهارت های جدید را در محیط آرام و دلگرم و معتمد بیاموزند، آزمایش کنند و موفق شوند.
والدین عجول، والدین سخت گیر، والدین وسواسی، والدین کمالگرا، والدین عیب جو و بهانه گیر در مقابل فرصتی که باید به کودکان داده شود، کم می آورند! خوب عمل نمی کنند، به خیال خود حتی با این کار به کودک کمک می کنند! اما در واقع فرصت شکل گیری اعتماد به نفس و عزت نفس به کودک نمی دهند و همین والدین ادعا دارند ما در هر شرایطی و با همۀ قوا و امکانات در اختیار او و تربیتش بودیم ولی در واقع کودکشان عتماد به نفس ندارد او قادر نیست از خودش دفاع کند! با در نظر گرفتن اینکه اعتماد به نفس و عزت نفس از مهارت در کار و توانایی او در انجام کار و ارزیابی مثبت خود به وجود می آید پس باید برای قوی تر کردن این احساس در کودکان روش هایی را به کار ببریم که حس ناامیدی و ناتوانی را در او از بین ببریم.
نکات مهم در پرورش اعتماد به نفس کودکان:
- از امر و نهی های زیاد دوری کنیم: نه گفتن مستقیم جمله ای تخریب کننده برای استقالل کودکان است، از جمله های جایگزین، جانشینی های رفتاری برای نه گفتن غیر مستقیم استفاده کنید. حتی می توان از کلمه بله استفاده کرد.... مثال من برم بازی کنم؟ بله بعد از این که با هم اتاقت را تمیز کردیم.
- به کودک خودمان مسئولیت های کوچکی که مطمئنیم از پس آن بر می آید را بدهیم تا با انجام آن، احساس خوب و اعتماد به نفس پیدا کند و کم کم سطح مسئولیت های او را در حد توان او بالا ببریم. در این راه، تشویق را فراموش نکنیم.
- با کودک خودمان بازی کنیم و بگذاریم که همیشه کودک آغازگر بازی باشد و حس ارزشمند بودن او را تقویت کنیم. طوری بازی کنیم که فرزندمان بداند فرد مهمی است.
- به کودکمان برای رسیدن به موفقیت هایش و تقویت استعدادهایش کمک کنیم. بین اصرار کردن و حمایت کردن او، حتما تعادل برقرار کنیم.
- هیچ وقت به کودکمان برچسب منفی نزنیم زیرا که برچسب منفی بخشی از هویت او می شود.
- کاری کنیم که خانه برای او محل لذت بردن و خانواده برای او محل امنی باشد.