اهدا اسپرم چیست و چه شرایطی دارد؟

اسپرم اهدایی به عنوان یکی از روش های درمان ناباروری مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه مطلب درباره شرایط اهدا کنندگان اسپرم، روش انجام و قیمت اهدای اسپرم صحبت خواهیم کرد:

اهدای اسپرم به چه معناست؟

اهدای اسپرم (Sperm donation) یکی از راه های داشتن فرزند برای زوج های نابارور است. در این روش بعد از انجام آزمایشات لازم اسپرم اهدایی از طریق منی فرد آشنا یا غیر آشنا گرفته می شود و به اندام تناسلی زن تزریق شده یا از طریق IVF لقاح انجام می شود. درمورد IVF در مطلب آی وی اف چیست و چگونه انجام می شود بیشتر بخوانید.

اهدای اسپرم به معنی آن است که از اسپرم یک نفر غیر از همسر برای عمل لقاح استفاده شود.

شرایط اهدا کنندگان اسپرم:

اگر این فکر به ذهنتان رسید که "میخوام اسپرم بفروشم" باید بدانید که شرایط سفت و سختی برای اینکار وجود دارد. شرایط اهدای اسپرم شامل مورد زیر است:

• سبک زندگی سالم داشته باشد. مردانی که بیماری های ژنتیکی و بیماری هایی مثل سرطان، دیابت و خستگی مزمن دارند، از آنجا که این عارضه ها بر تولید و حرکت اسپرم تاثیر می گذارد نمی توانند اسپرمشان را اهدا کنند. درباره سرعت حرکت اسپرم و عوامل موثر بر آن بیشتر بدانید. همچنین نباید انواع بیماری های HIV، هپاتیت B و C، سفلیس، تبخال تناسلی و زگیل تناسلی را داشته باشند در غیر این صورت نمی توانند اسپرم اهدا کنند. مطلب انواع بیماری های مقاربتی را حتما بخوانید. بیماری های وراثتی مثل سیستیک فیبروزیس، آنمی، هموفیلی و التهاب ریه نیز مواردی است که مانع اهدای اسپرم فرد اهدا کننده می شود.
• آزمایش خون به طور مرتب از فرد اهدا کننده گرفته می شود.
• در بانک اسپرم، اسپرم سالم 70% باید حرکت خوب داشته باشند و 60% آن ها باید شکل مناسب داشته باشند.
• اسپرم های فرد اهدا کننده باید از متوسط بهتر باشند زیرا مقداری از اسپرم در پروسه فریز شدن می میرند و یا حرکاتشان را از دست می دهند.
• اهدا کننده باید زیر 40 سال داشته باشد. برخی افراد بعد از 40 سالگی هم اسپرم های سالم تولید می کنند. ولی سن می تواند بر حرکت آن ها تاثیر بگذارد. سن اهدا کننده باید بین 18 تا حداثر 35 سال باشد.
• در برخی کشورها محدودیت قد نیز وجود دارد. قد کوتاه معمولا نشان دهنده مشکل ژنتیکی است. هم چنین فاکتورهای محیطی مانند عفونت، در معرض سموم قرار گرفتن و تغذیه مناسب هم اهمیت دارند.
• فرد اهدا کننده در ابتدا باید تمامی آزمایشات را انجام دهد. افرادی که به فرزند خواندگی قبول شده اند نمی توانند اسپرمشان را اهدا کنند چون معمولا از سابقه پزشکی خانواده خود خبر ندارند. برخی بیماری های روانی مثل اسکیزوفرنی، دو قطبی هم لینک ژنتیکی دارند و این افراد نمی توانند اسپرم اهدا کنند. برخی اوقات چند نمونه برای تعیین تعداد و حرکت اسپرم لازم می باشد.

آزمایش های لازم قبل اهدا اسپرم

• آزمایش اسپرم. مطلب تفسیر آزمایش اسپرم را بخوانید.
• آزمایش تعیین گروه خونی
• آزمایش هپاتیت B و C
• غربالگری ژنتیک
• آزمایش های تعیین عفونت های جنسی

* فرد اهدا کننده حدود یک هفته قبل از اهدا نباید رابطه ی جنسی یا خروج مایع منی داشته باشد.

سن اهدا کننده اسپرم کمتر از30 سال و مجرد یا متاهل میتوانند باشند.

چه اطلاعاتی از اهداکننده اسپرم نگهداری می شود؟

هنگام اهدای اسپرم در درمانگاه از فرد خواسته می شود تا اطلاعتی شامل نام، تاریخ تولد، نشانی، گروه قومی، وضعیت زناشویی، تعداد فرزندان و جنسیت آن ها، خصوصیات فیزیکی، جزئیات آزمایشات غربالگری و تاریخچه پزشکی را ارائه دهد.

کاربرد تلقیح اسپرم اهدایی:

اهدای اسپرم با هدف کمک به زوجین و افراد، برای بچه دار شدن و درمان ناباروری انجام می‌شود و در موارد زیر کاربرد دارد:

• زمانیکه با هیچ یک از روش های درمانی موفق به دریافت اسپرم از مرد نشویم.
• زمانیکه موفق به دریافت اسپرم می شویم ولی اسپرم ها مرده و نا کارآمد هستند.
• در مواردی که شوهر اسپرم زنده دارد ولی به علت ابتلا به یک بیماری ارثی صعب العلاج می خواهند از بروز بیماری در فرزندشان پیشگیری شود.
• هنگامیکه مرد ناقل یک ناهنجاری کروموزومی می باشد.

اهدای اسپرم با هدف کمک به زوجین و افراد، برای بچه دار شدن انجام می‌شود.

روش انجام اهدای اسپرم:

از فرد اهدا کننده اسپرم خواسته می شود از طریق خودارضایی مایع منی خود را تحویل دهد سپس نمونه فریز می شود و به مدت شش ماه در بانک اسپرم نگهداری می شود. بعد از آن فرد دوباره باید آزمایش دهد تا اطمینان حاصل شود که مبتلا به بیماری عفونی نیست. در صورت منفی بودن جواب آزمایشات، اسپرم ها از نظر کیفیت و حرکت بررسی می شوند و در صورت مناسب بودن، فرد اهدا کننده پذیرفته می شود.
بعد از انجام آزمایشات لازم، فرد پذیرفته شده برای اهدای اسپرم با توجه به نزدیک بودن مشخصات ظاهری با زوج انتخاب می شود. سپس برای بالا بردن درصد موفقیت اسپرم اهدایی به خانم داروهایی برای تخمک گذاری بهتر داده می شود و روز آن مشخص می شود (ماشین حساب تخمک گذاری). در روز تخمک گذاری در مطب پزشک توسط متخصص، تلقیح اسپرم انجام می شود. این عمل بدون نیاز به بیهوشی است و نیاز به بستری شدن خانم ندارد. قبل از انجام این کار از زوج رضایت نامه ای مبنی بر انجام این عمل گرفته می شود.

اهدا اسپرم به طور معمول در بانک اسپرم انجام می‌شود.

احکام شرعی اهدای اسپرم:

برخی از مراجع تقلید اهدای اسپرم مرد غریبه و تلقیح آن به خانم را جهت بارداری جایز دانستند اما برخی دیگر تلقیح اسپرم اهدائی را جایز نمی دانند. بنابراین در رابطه با احکام شرعی اهدای اسپرم باید به فتوای مرجع تقلید خود توجه کنید. اما نکته ای که لازم است بدانید این است که اگر فرزند دختر باشد به پدر خود محرم خواهد بود.

قیمت اسپرم اهدایی:

ممکن است این سوال پیش بیاید که هزینه اسپرم اهدایی چقدر است؟ فرد اهدا کننده برای هر بار اهدایی مبلغی را جهت انجام آزمایش ها و وقتی که صرف می کند دریافت خواهد کرد. قیمت اهدای اسپرم هم بستگی به کیفیت اسپرم و ویژگی های فرد اهدایی دارد. البته خبرهایی در رابطه با قیمت های نجومی اسپرم های اهدایی از طرف افراد خوش قیافه و با هوش وجود دارد که صحت آن مشخص نیست.

فرد به عنوان یک اهدا کننده اسپرم، حق دریافت مبلغی برای اهدای خود را دارد.