تنبلی تخمدان، علل و درمان

سندرم تخمدان پلی کیستیک  یا تنبلی تخمدان شایع ترین اختلال هورمونی زنان در سنین باروری می باشد.متأسفانه درمان قطعی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد، اما بسياری از مشکلات ناشی از آن را می توان کنترل نمود.تنبلی تخمدان معمولا زمینه  ژنتیکی دارد و گاهی اوقات اختلالات آنزیمی واضح نیز در آزمایش های افراد مبتلا دیده می شود.

تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

سندرم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان شایع ترین اختلال هورمونی زنان در سنین باروری می باشد که باعث بی تظمی های قاعدگی، رشد موهای زائد و چاقی می شود و شایع ترین علت ناباروری ناشی از مشکلات تخمک گذاری است. شیوع ابتلا به این بیماری در ایران نزدیک به 10% می باشد. در تخمدان زنانی که به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا می‌شوند، کیست‌های بسیار کوچکی در تعداد بالا در تخمدان ها دیده می شود. تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک و درمان به موقع آن می‌تواند عوارض تخمدان پلی کیستیک را کنترل کند و از بروز مشکلات دراز مدت جلوگیری کند. 

سندرم تخمدان پلی کیستیک بیماری است که بر روی 6 تا 15 درصد زنان در سنین باروری تاثیر می گذارد.

علائم تنبلی تخمدان:

• بی نظمی در سیکل های قاعدگی
• مشکلات ناباروری
• رویش موهای زاید در صورت، سينه و شکم
• طاسی یا کم پشت شدن موهای سر با الگوی مردانه
• جوش صورت، پوست چرب يا شوره ی سر
• چاقی یا اضافه وزن

تنبلی تخمدان و بارداری:

اینکه بیماران مبتلا به تخمدان پلی کیستیک PCO هرگز باردار نمی‌شوند به‌ هیچ‌ عنوان درست نیست. در موارد زیادی مشاهده شده که مبتلایان به این بیماری با کاهش وزن (از دست دادن 5 تا 7 درصد از وزن بدن طی 6 ماه، در 75 درصد موارد باعث بازگشت تخمک گذاری و تنظیم سیکل قاعدگی می‌شود) و رژیم غذایی مناسب و سایر روش‌های درمانی، بالاخره بارداری را تجربه کرده‌اند. 

سندرم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان نوعی عدم تعادل هورمونی در زنان است.

آیا تنبلی تخمدان درمان قطعی دارد؟

متأسفانه درمان قطعی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد، اما بسياری از مشکلات ناشی از آن را می توان کنترل نمود.

با توجه به شدت و علایم PCOS راهکارهای درمانی زیر ممکن است توصیه شود: 

• تغییر در شیوه زندگی: کاهش وزن خصوصا در افراد مبتلا به چاقی یا اضافه وزن می تواند بسياری از پيامدهای مرتبط با سندرم تخمدان پلی کیستیک از جمله مقاومت به انسولین را کاهش دهد.
• دارو درمانی: ممکن است یک سری از داروها جهت کنترل و کاهش پيامدهای اين سندرم تجویز شود.

دلایل ابتلا به تنبلی تخمدان:

1. اضافه وزن و چاقی 
2. عوامل ژنتیکی
3. استرس و اضطراب روحی
4.  مشکلات دیابت و هورمون انسولین
5. بیماری های غده تیروئید
6. مشکلات غده فوق کلیه
7.  تومورهای مغزی
8. بیماری های عفونی ومیکروبی لگن ورحم

تشخیص دقیق این بیماری دشوار است زیرا تنها یک آزمایش برای تشخیص آن وجود ندارد.

 مسائل ژنتیکی دررابطه با تنبلی تخمدان:

تنبلی تخمدان معمولا زمینه  ژنتیکی دارد و گاهی اوقات اختلالات آنزیمی واضح نیز در آزمایش های افراد مبتلا دیده می شود. در این سندرم سطح هورمون‌های زنانه (نظیر استروژن، پروژسترون، LH و FSH) دچار عدم تعادل شده و باعث افزایش هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها) و هورمون انسولین می‌شود. همین امر موجب بروز علایمی نظیر بی‌نظمی‌های قاعدگی، موی زاید، آکنه و چاقی می‌شود.

التهاب در تنبلی تخمدان:

التهاب هم یکی دیگر از عوامل احتمالی ذکر شده در ایجاد سندرم تخمدان پلی کیستیک و شرایط ناشی از این سندرم است. در حالی که در یک مکانیسم سالم برای دفع مهاجم خارجی از بدن درجات پایینی از التهاب ایجاد میشود ممکن است  بدن زمانی بدون وجود باکتری یا ویروس واکنش التهابی نشان دهد. در این حالت رژیم غذایی نقش بزرگی در تنظیم این نوع از التهاب دارد. با مصرف غذاهای ضد التهابی بدن ما تحریک و پاسخ را کنترل میکند.

عوارض تنبلی تخمدان:

تنبلی تخمدان می‌تواند باعث بروز بیماری‌هایی شود که برخی از آنها جدی هستند از قبیل دیابت نوع 2، اختلالات کلسترول، فشار خون بالا و... چاقی احتمال بروز این بیماری‌ها را بیشتر می‌کند.  

ناباروری:

سندرم تخمدان پلی کیستیک از طرق مختلف سبب ناباروری می‌شود که توقف تخمک‌ گذاری مهم‌ترین آن است. تخمک‌ گذاری به علت بالا بودن میزان تستوسترون (هورمون مردانه) یا بالغ نشدن تخمک درون فولیکول‌ها انجام نمی‌شود و حتی اگر تخمک‌گذاری صورت گیرد به علت عدم تعادل هورمونی، دیواره رحم آمادگی پذیرش و لانه‌گزینی جنین را پیدا نمی‌کند.
همچنین عدم تعادل هورمونی نظم قاعدگی را از بین برده احتمال وقوع حاملگی را کاهش می‌دهد.

سرطان دهانه رحم

در طول چرخه‌ی قاعدگی، دیواره‌های رحم می‌ریزند. اگر هر ماه پریود نشوید، این دیواره ممکن است ضخیم‌تر شود. دیواره‌ی رحمی که ضخیم‌تر از حد طبیعی است، بیشتر احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم را دارد.

تنبلی تخمدان اغلب در زنان به دلیل دشواری تشخیص به طور اشتباه تشخیص داده می شود. علائم ممکن است در زنان متفاوت متغیر باشند.

تشخیص تنبلی تخمدان:

برای رسیدن به تشخیص دقیق تنبلی تخمدان نیاز به بررسی های زیر نیز می باشد:

1.   معاینه فیزیکی: در طول معاینه فیزیکی قد و وزن، شاخص توده بدنی و فشار خون کنترل می شود.
2.  معاینه لگنی
3.  آزمایشات خون: انجام آزمایش خون جهت بررسی سطح برخی هورمون ها از جمله اندازه گیری هورمون‌های مردانه ضروری است.              
4. سونوگرافی: جهت بررسی ظاهر تخمدان ها و ضخامت رحم 

درمان دارویی تنبلی تخمدان:

قرص های ضدبارداری ال دی (LD ) از جمله رایج ترین داروهایی هستند که برای تنظیم سیکل ماهیانه تجویز می شوند. داروی اسپیرونولاکتون هم در درمان این بیماری استفاده می شود. داروی مت فورمین را هم وقتی به فرد می دهند که فرد دچار اضافه وزن و قند خون بالا باشد ، این دارو روزی یک عدد باید مصرف شود. اما داروهای اصلی ورزش و کاهش استرس می باشد.

متاسفانه، بیش از 50 درصد زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک هرگز بیماری شان تشخیص داده نمی شود. 

زمان مراجعه به پزشک برای تنبلی تخمدان:

تشخیص و درمان زودهنگام سندرم تخمدان پلی کیستیک می تواند به کاهش ابتلا به عوارض بلند مدت آن مثل دیابت نوع 2، بیماری های قلبی و فشار خون بالا کمک کند. هرچه این اختلال زودتر تشخيص داده و درمان آن آغاز شود، پیشگیری از مشکلات مرتبط با آن آسان تر خواهد بود. اگر قاعدگی های نامنظم و موهای زاید روی بدن یا صورت یا جوش صورت دارید لازم است با پزشک خود مشورت نمایید.