چگونه نوزادمان را حمام کنیم؟

استحمام نوزاد تجربه شیرین بسیاری از والدین است و زمان بسیار خوبی برای پیوند بین والدین و فرزند شان است. نوزاد از این حس خوشایند لذت می برد ولی اغلب حمام بردن نوزاد سوالاتی متعددی را برای والدین بوجود می آورد مانند اینکه اولین حمام نوزاد باید در چه زمانی و چگونه باشد؟ و سوالاتی در مورد طرز صحیح شستن نوزاد و ... که به همگی در ادامه می پردازیم.

اولین حمام نوزاد

زمان اولین حمام نوزاد نسبت به گذشته تغییر کرده است. احتمال زیاد شستشوی نوزاد تازه متولد شده در بیمارستان توسط پرستار در همان ساعات اولیه می باشد. اما اگر حمام نوزاد را به عهده خودتان گذاشته اند بهتر است 24 ساعت صبر کنید تا دمای بدن نوزاد به تعادل برسد و بعد حمام کند.

چرا بهتر است نوزاد را در ساعات اولیه حمام نبریم؟

چند دلیل برای به تعویق انداختن زمان اولین حمام نوزاد تازه متولد شده وجود دارد:

• دمای بدن و قند خون: احتمال سرماخوردگی در کودکانی که بلافاصله بعد از تولد حمام می کنند بیشتر است.
• افزایش استرس و کاهش قند خون در برخی از نوزادان
• پیوند عاطفی و شیردهی: دور شدن نوزاد از مادر برای حمام در همان ساعات اولیه مشکلی در پیوند عاطفی مادر و نوزاد ایجاد می کند و موفقیت در شیردهی را نیز کاهش می دهد.
• مطالعات اخیر افزایش موفقیت شیردهی بعد از تاخیر 12 ساعته در اولین حمام نوزاد در مقایسه با نوزادان استحمام کرده در اولین ساعات تولد را نشان می دهد.

• خشکی پوست: ورنیکس ماده مومی سفیدی که قبل از تولد به عنوان یک مرطوب کننده طبیعی و دارای خاصیت ضد باکتریایی پوست جنین را می پوشاند. در صورت ماندن ورنیکس مدتی روی پوست نوزادان از خشک شدن پوست ظریف آنها جلوگیری می کند و این موضوع همچنین باعث کاهش آسیب پذیری پوست نوزادان می شود.

اما لازم است بدانید که مادران مبتلا به ایدز و یا ویروس هپاتیت پس از اولین شیردهی به نوزاد به منظور کاهش خطر ابتلا و افزایش مسائل بهداشتی برای کارکنان بیمارستان و اعضای خانواده باید نوزادشان را حمام ببرند.

چند بار درهفته حمام برای نوزاد کافی است؟

با توجه به عرق کم بدن نوزاد و دیر کثیف شدن او نیاز به حمام روزانه نوزاد نیست. سه بار حمام در هفته در طول ماه اول تولد کودک کافی است اما بیشتر اوقات حمام کردن زیاد باعث خشکی پوست نوزاد می شود.

حمام نوزاد قبل از افتادن بند ناف یا بعد از ختنه

شستشوی نوزاد بوسیله اسفنج برای نوزاد تا زمان افتادن بند ناف او بسیار مناسب است تا قبل از افتادن و خوب شدن کامل بند ناف نباید در تشت آب قرار گیرد. معمولاً بند ناف نوزاد تا هشت هفته بعد از تولد خواهد افتاد ولی در صورت قطع نشدن آن باید به پزشک مراجعه شود. اگر نوزادتان پسر است و او را در بدو تولد ختنه کرده اید تا خوب شدن جای آن نباید درون تشت آب نوزاد را قرار دهید و فقط بدن نوزاد را با اسفنج و آب بشویید.

طرز صحیح شستن نوزاد:

• قبل از شروع حمام وسایل مورد نیاز مانند تشت آب (برای قرار دادن نوزاد در آن)، حوله و اسفنج را آماده کنید.
• حمام را به اندازه ی کافی گرم کنید
• می توانید لباس های نوزاد را در حمام از تنش بیرون کنید تا سرما نخورد.
• مقدار کمی آب درون تشت بریزید. آب نباید خیلی داغ باشد گرمای آب را با مچ دستتان تست کنید. دمای آب باید تا 32 درجه سانتی گراد باشد.
• اگر آب مناسب بود به آرامی کمی آب با دستان خود به روی پاها و سینه ی نوزاد بریزید. نوزاد را یک دفعه درون تشت نذارید.
• نوزاد را به آرامی درون تشت بذارید و با دست دیگر پشت سر و گردنش را نگه دارید.
•  و بدنش را به آرامی با کف کم و یک لیف نرم بشویید.
• قسمت های چین خورده، لای انگشت ها، زیر بغل و دست ها را بشویید.
• طریقه شستن سر نوزاد: برای شستن سر مقدار خیلی خیلی کمی کف به روی موهای نوزاد از جلو به عقب بزنید، برای جلوگیری از رفتن آب در گوش نوزاد مقدار کمی آب را به آرامی روی سر نوزاد از جلو به عقب بریزید.
• برای شستن پشت سر و کمر، نوزاد را برگردانید و سینه ی اورا به روی ساق دستتان بگذارید و به آرامی پشت نوزاد را بشویید.
• اگر نوزاد دختر است اندام تناسلی را از جلو به عقب بشویید.
• کودک را داخل حمام در یک حوله تمیزی بپیچید و بعد در محیط از قبل گرم شده ی اتاق ببرید و لباس بپوشانید.

وان حمام نوزاد چگونه باید باشد؟

استفاده از وان یا سینک مخصوص برای حمام کردن نوزاد، کار را برای مادران ارحت تر می کند و تسلط بیشتری به فرزندتان خواهید داشت. وان حمام نوزاد دارای سطح شیب دار است که از لغزیدن نوزاد جلوگیری می کند.

شستن نوزاد در روشویی یا وان پلاستیکی بسیار راحت تر است، به شدت مراقب لغزندگی نوزاد در حین حمام باشید و از قرار دادن نوزاد روی صندلی  پرهیز کنید. در صورت به صدا آمدن زنگ تلفن و یا هر کار ضروری دیگر در حین حمام کودک، نوزاد را از وان خارج کنید، او را در آغوش بگیرید و با خود به بیرون از حمام ببرید.

چند نکته هنگام شستشوی نوزاد در خانه

• با توجه به غرق شدن بیشتر کودکان در داخل خانه در وان ها، هرگز کودک را حتی یک لحظه هم در حمام تنها نگذارید زیرا میزان نیمی از مرگ و میر کودکان زیر یک سال در وان حمام اتفاق می افتد.
• در طول حمام دست تان را به عنوان محافظ پشت کودک قرار دهید صحبت مداوم برای دلگرمی کودک و ریختن آب گرم روی بدن او (برای گرم نگه داشتن نوزاد) به داشتن یک حمام راحت به نوزاد کمک خواهد کرد. محافظت از سر نوزاد برای بیرون ماندن از آب به جلوگیری از خفگی او کمک می کند.
• استفاده کمتر از صابون برای جلوگیری از خشک شدن پوست نوزاد بسیار اهمیت دارد. در صورت نیاز به مواد شستشو دهنده فقط صابون های خنک، خنثی و بدون مواد افزودنی را استفاده کنید و بلافاصله صابون را از روی پوست نوزاد بشویید. موهای کودک را دو یا سه بار در هفته با استفاده از شامپو ملایم شستشو دهید.
• در صورت مشاهده تکه های پوسته روی پوست سر کودک خود به نام کلاه گهواره (بیماری بی ضرر) نگران نشوید.
• استفاده از برس نرم در هنگام شامپو زدن به سر نوزاد امکان پذیر است اما در صورت ناراحتی او آن را انجام ندهید.
• با استفاده از یک پارچه نرم برای شستن صورت و موهای کودک خود از خراشیدگی جلوگیری کنید.
• ماساژ کل پوست سر نوزاد از قسمت بالای سر او و نگه داشتن دست تان روی پیشانی برای جلوگیری از ریختن شامپو به چشم های او شستشوی مناسبی برای سر نوزاد می باشد.
• در صورت علاقه نوزاد به حمام به او زمان بیشتری برای آب بازی بدهید. پس بدون عجله اجازه تجربه استحمام لذت بخش را به او بدهید.
• معمولا نوزادان با لذت بردن از آب بازی در حمام نیازی به اسباب بازی ندارند اما وجود آنها به صورت شناور در آب برای نوزاد مفید است. پس از اتمام زمان حمام فوراً حوله ای را برای گرم کردن در اطراف سر و بدن کودک خود بپیچانید.
• پس از حمام، نوزاد به لباس بیشتر و مقداری لوسیون برای نرمی پوست خود نیاز دارد.
• لوسیون مرطوب کننده و ضد حساسیت بدون عطر درست بعد از حمام به جلوگیری از خشکی پوست کمک می کند.
• دانستن اصول اولیه، حمام کردن نوزاد شما را بسیار لذت بخش تر می کند. از ایمنی و راحتی کودک خود در حین حمام کردن مطمئن شوید.