تعرف ناباروری به زبان ساده یعنی باردار نشدن در زمانی که جلوگیری نداریم. اما باید بدانیم که بعد از چه مدت اقدام می توانیم بگوییم که مشکل ناباروری داریم.
باردار نشدن بعد از یک سال اقدام به بارداری منظم می تواند مناسب ترین تعریف ناباروری باشد. در پاسخ به این سوال: " اقدام به بارداری کردم و باردار نشدم! آیا من نابارورم؟ " باید گفت قبل از آنکه به خودتان برچسب ناباروری بزنید بهتر است درباره علائم اولیه ناباروری، دلایل و عوامل موثر بر ناباروری بیشتر بدانید. بعد از آن اگر تشخیص داده شد شما یا هسرتان (یا هردو) به نوعی دچار ناباروری هستید، به دنبال راه حل برای درمان ناباروری باشید. درمان باید تحت نظر دکتر باشد و راهکارهای سرخود مانند درمان ناباروری با داروهای گیاهی یا رژیم های غذایی ممکن است روند درمان را کندتر یا غیر ممکن سازد.
ناباروری چیست؟
در صورتیکه خانم زیر 35 سال سن و مرد، به مدت یک سال به طور منظم رابطه جنسی بدون پیشگیری داشته باشند و بارداری اتفاق نیفتد، باید از لحاظ ناباروری بررسی شوند. منظور از یک سال اقدام به بارداری منظم، داشتن رابطه جنسی در روزهای اطراف تخمک گذاری به صورت یک روز در میان است.
شرایط لازم برای باردار شدن:
وجود مشکل در هرکدام از مراحل زیر علائم اولیه ناباروری به حساب می آید:
- بدن زن باید تخمکی را از تخمدان آزاد کند (تخمک گذاری)
- تخمک باید از لوله فالوپ به رحم برود.
- اسپرم مرد با تخمک لقاح انجام دهد.
- تخمک لقاح یافته باید لانه گزینی کند.
دلایل ناباروری:
ناباروری همیشه از سمت زن نیست و می تواند مشکل مرد یا هردو باشد. این باور که ناباروری تنها مختص زنان است، کاملا اشتباه است. در واقع هنگام بررسی علل ناباروری مرد هم باید برای تشخیص اقدام کند. ناباروری می تواند دلایل مختلفی داشته باشد، گاهی یک علت و گاهی چند علت همزمان می توانند باعث این مشکل شوند.
ناباروری در زنان:
معمولا ناباروری در زنان به دلیل مشکلات تخمک گذاری است. از زمانیکه به سن بارداری می رسید هر سال تعدادی تخمک را از دست می دهید (با هر بار پریود). با افزایش سن کیفیت تخمک ها کم می شود. در واقع برای سن بالای 30 هر سال در حدود 3 تا 5 درصد، شانس بارداری کاهش پیدا می کند. که مهم ترین نشانه مشکلات تخمک گذاری، بی نظمی پریود است. در اینجا به چند مورد از دلایل ناباوری در زنان اشاره می کنیم:
- وجود مشکلات در لوله های رحمی مثل عفونت لگن، آندومتریوز و انواع جراحی ها
- اختلالات هورمونی و بی نظمی قاعدگی
- مشکلات دهانه رحم: غیرطبیعی بودن ترشحات یا سابقه جراحی دهانه رحم
- مشکلات رحم: از لحاظ ظاهر یا مواردی مثل پولیپ رحمی
اولین قدم برای تشخیص ناباروری در زنان گرفتن آزمایش خون به منظور بررسی هورمون هاست. و بررسی مواردی مانند سلامت لوله های رحمی و مشکلات رحم در ادامه انجام خواهد شد. پیشنهاد می کنم مقاله ناباروری در زنان را حتما بخوانید تا با روش های درمان و فاکتورهای ریسک این بیماری در خانم ها آشنا شوید.
ناباروری در مردان:
پیدا کردن علل ناباروری در مردان خیلی راحت هست. چون معمولا مرتبط با اسپرم است! یک آزمایش اسپرم ساده می تواند شما را در پیدا کردن علت ناباروری جلو بیندازد. چیزی که مهم است طبیعی بودن تعداد، شکل و سرعت اسپرم هاست. شرایط، داروها و سبک زندگی می تواند تاثیر زیادی در تعداد و کیفیت اسپرم داشته باشد. برای مثال مصرف بعضی داروها یا الکل می توانند تعداد و سرعت اسپرم را کم کنند. با افزایش سن هم کیفیت اسپرم پایین می آید. موارد دیگری مانند واریکوسل می تواند در ناباروری مردان موثر باشد (مطالعه کنید: تشخیص و درمان واریکوسل). مقاله ای را برای راهکارهای درمان و تشخیص ناباروری در مردان منتشر کردیم که قطعا برای شما مفید خواهد بود.
عوامل موثر بر ناباروری:
برخی عوامل باعث افزایش احتمال ابتلا به ناباروری می شوند. عوامل موثر بر ناباروری که در سلامت و تعداد اسپرم، همینطور تخمک گذاری تاثیر گذارند شامل: مصرف زیاد الکل، مواد مخدر، سن، سموم محیطی، مشکلات سلامتی مثل بیماری های کلیوی و هورمونی، داروها، شیمی درمانی و ... هستند.
![تشخیص ناباروری در مردان]()
بعد از چه مدت اقدام به بارداری نابارور به حساب می آییم؟
زمانیکه نوزاد دختر به دنیا می آید، تمام ذخیره تخمکش را در تخمدان دارد، پس طبیعی است که تا سن 37 تا 38 سال کیفیت و کمیت تخمک ها پایین بیاید. در نتیجه قدرت باروری نیز کم می شود چه به صورت طبیعی و چه به صورت لقاح مصنوعی. بسیاری از متخصصین توصیه می کنند که بعد از یک سال تلاش برای بارداری و باردار نشدن بهتر است به متخصص برای حل مشکل مراجعه کنید. خانم های بین 35 تا 40 سال با 6 ماه اقدام به بارداری ناموفق و خانم های بالای 40 سال در همان ابتدا باید به دکتر مراجعه کنند. در کل خانم ها اگر شرایط زیر را داشته باشند بهتر است قبل از اقدام به بارداری به دکتر مراجعه کنند:
- پریود نامنظم
- پریودهای دردناک
- آندومتریوز
- بیماری های لگن
- سقط مکرر
چگونه دکتر مشکلات ناباروری را تشخیص می دهد؟
برای تشخیص علت ناباروری دکتر آزمایشاتی انجام می دهد که شامل معاینه فیزیکی است، هم چنین از سابقه بیماری شما می پرسد. گاهی اوقات مشکلات بارداری با همین اقدامات اولیه مشخص می شود اما بیشتر وقت ها نیاز به آزمایشات بیشتر هست. آزمایش ناباروری مردان، آزمایش اسپرم است که در آن اسپرم از نظر تعداد، ساختار و حرکت بررسی می شود. هم چنین میزان هورمون های مرد و زن هم مورد بررسی قرار می گیرد. در خانم ها اولین قدم برای تشخیص ناباروری این است که بفهمیم هر ماه تخمک گذاری انجام می شود یا نه. خانم ها در خانه هم می توانند تخمک گذاری خود را دنبال کنند، به این صورت که:
- تغییرات دمای بدن را صبح ها طی چند ماه بررسی کنند.
- تغییرات ترشح واژن را بررسی کنند.
- از کیت تخمک گذاری استفاده کنند.
دکتر با آزمایش خون تخمک گذاری را بررسی می کند و یا سونوگرافی تخمدان انجام می دهد. اگر تخمک گذاری نرمال بود بقیه فاکتورها بررسی می شود.
درمان ناباروری:
ناباروری می تواند با جراحی، دارو و یا لقاح مصنوعی درمان شود. خیلی وقت ها چند روش درمانی باهم ادغام می شود. نوع درمان ناباروری براساس موارد زیر تجویز می شود:
- نتایج آزمایش
- مدت زمان اقدام به بارداری
- سن زوج
- سلامت زوج
معمولا ناباروری در مردان به دلیل تعداد کم اسپرم درمان با جراحی یا دارو صورت می گیرد که در بخش درمان ناباروری مردان تمامی راهکارها توضیح داده شده است. در زنان هم داروهایی برای مشکلات تخمک گذاری وجود دارد، اما قبل از مصرف آن با دکتر مشورت کنید تا از خطرها، عوارض جانبی و فواید داروها مطمئن شوید. پیشنهاد می کنیم مقاله های درمان ناباروری در زنان را حتما بخوانید.
انواع ناباروری:
دو نوع ناباروری اولیه و ثانویه وجود دارد که تفاوت هایی را باهم دارند. ناباروری اولیه یعنی فرد تا به حال باردار نشده و قابلیت باردار شدن ندارد. در برخی دیگر بارداری صورت می گیرد اما جنین سقط می شود که اصطلاحا به آن سقط جنین مکرر گفته می شود. اگر سه بار سقط مکرر داشته اید به دکتر برای بررسی مشکلات باروری مراجعه کنید. اما ناباروری ثانویه یعنی فرد یک بار باردار شده و فرزندی را به دنیا آورده اما دیگر باردار نمی شود. درمان این دو نوع ناباروری با یکدیگر متفاوت است.
بهتره در مورد ناباروری بدانید که:
اگر برای مدتی از کاندوم، قرص یا هر روش دیگری برای جلوگیری از بارداری استفاده می کردید و درحال حاضر در اقدام به بارداری نتیجه نمی گیرید معمولا آنها هیچ ارتباطی به ناباروری شما ندارند. در واقع بهتر است قبل از جلوگیری از بارداری آزمایش ها و بررسی های لازم را انجام دهید. ممکن است آزمایش ها به ما نشان دهند مشکلی داریم که برای بر طرف کردن آن نیاز به زمان داشته باشیم.