سرطان سینه، علائم و درمان

متاسفانه امروزه سرطان سینه بیماری شایعی است که خیلی از افراد به آن دچار می شوند. از آن جایی که پیشگیری همیشه بهتر از درمان است روش های پیشگیری از سرطان سینه و یا تشخیص زود هنگام آن به درمان سریع کمک می کند. بهتر است با این روش ها آشنا باشید.

هنگامی که سلول های سالم بافت سینه رشد غیر قابل کنترل دارند، توده ای از سلول ها به نام تومور را به وجود می آورند و سرطان سینه ایجاد می شود. تومورها می توانند بدخیم و یا خوش خیم باشند. تومور سرطانی توسط جریان لنف و خون می تواند به قسمت های مختلف پخش شود و در آن جا رشد کند. معمولا سرطان سینه بدخیم در غده های لنفی پخش می شود ولی ممکن است به قسمت های دیگر بدن مثل استخوان، ریه و مغز هم منتقل شود. در حالی که سرطان سینه خوش خیم به قسمت های مختلف پخش نمی شود.

سرطان سینه یکی از شایع ترین سرطان ها می باشد که در صورت تشخیص سریع، شانس درمان موفقیت آمیز بیمار بسیار زیاد می شود.

انواع سرطان سینه

سرطان سینه خوش خیم (غیر مهاجم): سرطان غیر مهاجم یا «درجا» می تواند از منشا مجاری شیر یا لوبول‌های ترشح کننده شیر باشد. در حقیقت این کلمه به مفهوم آن است که سرطان به مجاری شیر یا لوبول‌ها محدود بوده و هنوز به بافت اطراف آنها گسترش نیافته است. از آنجایی که هنوز تهاجم به بافت اطراف وجود ندارد، در بسیاری از مواقع مثل یک سرطان واقعی، خطرناک تلقی نمی شود.

سرطان سینه بدخیم (مهاجم): این نوع سرطان شایع ترین نوع سرطان پستان است که از سلول‌های مجاری شیری منشاء می‌گیرد و به خارج از مجاری، یعنی بافت نگهدارنده اطراف آن ها انتشار می یابد. با گذشت زمان، ممکن است سلول‌های سرطانی از طریق سیستم لنفاوی و جریان خون به غدد لنفاوی یا سایر اعضای بدن منتشر شوند. سرطان‌های مهاجم با منشاء لوبول‌های پستانی نیز از داخل لوب‌های پستان که شیر را در مواقع مورد نیاز تولید می کنند، شروع می شود و مثل نوع قبلی می توانند توسط خون یا لنف به بخش های دیگر بدن انتشار یابند. در برخی از انواع بدخیم سرطان پستان،عروق لنفاوی پوست پستان (سرطان التهابی پستان) درگیر می شود.

سرطان پستان یکی از سرطان های شایع در دنیا می باشد از انواع سرطان هایی است که اگر به موقع تشخیص داده شود قابل درمان است.

علائم سرطان سینه

بسیاری از خانم هایی که دچار سرطان سینه می شوند علائمی ندارند اما در صورت داشتن این علائم بهتر است به پزشک مراجعه کنید:

• برآمدگی سخت در زیربغل و یا سینه. بهتر است همان قسمت را در سینه دیگر حس کنید زیرا ممکن است بافت طبیعی سینه باشد.
• تغییر اندازه و فرم سینه
• ترشحات سینه که ناگهانی رخ بدهد، خونی باشد و یا فقط از یکی از سینه ها ترشح شود.
• درد نوک سینه و ناحیه اطراف آن
• تغییرات پوستی مثل چروک شدن و یا حفره دار شدن
• ورم همراه با قرمزی و حرارت و حفره حفره شدن پوست ( مثل پوست پرتقال )
• درد سینه که قطع نمی شود. سوال خیلی از افراد است که "سرطان سینه درد دارد؟" معمولا درد سینه از علائم سرطان سینه نیست ولی بهتر است در صورت داشتن درد سینه به پزشک مراجعه کنید.

تغییرات ایجاد شده در اندازه سینه ها می تواند نشان دهنده  وجود سرطان پستان باشد.

علل سرطان پستان در زنان و دختران:

از مهم ترین علل موثر در ابتلا زنان و دختران به این سرطان را می توان، سن بالای 50 سال، سابقه خانوادگی سرطان در بستگان درجه اول، نداشتن بارداری و زایمان، شروع قاعدگی زودهنگام قبل از 12 سالگی، یائسگی بعد از 55 سالگی، مصرف برخی از داروهای هورمونی، وجود سرطان های دیگر در فرد، سابقه سرطان پستان در یک پستان، سابقه نمونه برداری قبلی پستان (بیوپسی)، رژیم غذایی با چربی بالا، چاقی، مصرف الکل و دخانیات، بیماری های خوش خیم پستان، تابش اشعه یونیزان، ویروس ها، اضطراب و استرس، نخستین حاملگی در سنین بالای 30 سال و تراکم زیاد بافت پستان اشاره کرد. 

داشتن اضافه وزن و چاقی زیاد خصوصا بعد از یائسگی از علل به وجود آمدن سرطان پستان می باشد.

تشخیص سرطان سینه

در بیشتر سرطان ها بیوپسی تنها راه تایید آن است. در بیوپسی پزشک نمونه کوچکی از بافت سینه را مورد آزمایش قرار می دهد. معمولا پروسه تشخیص اینگونه شروع می شود که فرد توده ای و یا تغییری در سینه خود بعد از ماموگرافی و یا خودآزمایی سینه  حس می کند و سپس نزد پرشک می رود تا آزمایش هایی برای تشخیص انجام شود:

روش های عکس برداری

• ماموگرافی تشخیصی: در این نوع ماموگرافی تعداد عکس های بیشتری نسبت به ماموگرافی غربالگری گرفته می شود.
• سونوگرافی: امواجی را برای عکس برداری به بافت سینه می فرستد که می تواند تشخیص بدهد توده جامد، کیست سینه است یا توده سرطانی.
• MRI: برای به دست آوردن تصاویر واضح از بدن. معمولا بعد از تشخیص سرطان برای مشاهده پیشرفت و پخش سرطان در بدن گرفته می شود.

بیوپسی

برداشتن یک قسمت کوچک از بافت برای بررسی آزمایشگاهی است. فقط بیوپسی سرطان را تایید می کند. روش های مختلف بیوپسی عبارت است از:

• استفاده از سوزن باریکی که آن را داخل بافت می کنند تا سلول هایی را بردارند.
• استفاده از سوزن مرکزی که سوزن بزرگتری است و قسمت بزرگتری از بافت را برمی دارد.
• استفاده از جراحی که مقدار بزرگی از بافت سینه را برمی دارد معمولا برای تشخیص سرطان سینه به کار نمی رود.
• با روش بیوپسی با تکنیک های عکس برداری مثل سونوگرافی و MRI سوزنی را وارد بافت سینه می کنند و یک فلز کوچکی را داخل آن قسمت می کنند تا مشخص شود بافت از کجا برداشته شده است.

لازم به ذکر است که وجود این موارد در انسان به معنی ابتلای قطعی فرد به این بیماری نمی باشد. تمامی این موارد صرفا احتمال بروز سرطان پستان را افزایش می دهند.

سرطان سینه از چه سنی شروع میشود؟

سرطان سینه ممکن است در هر سنی رخ دهد و متاسفانه تشخیص آن در سنین کمتر از 35 سال در خانم های جوان سخت تر است و اگر مبتلا شوند نوع بیماری تهاجمی تر خواهد بود اما به طور معمول خانم های 35 سال سن به بالا در معرض خطر ابتلا ه این نوع سرطان هستند.

معمولا توده های سرطانی در مراحل اولیه بسیار کوچک هستند.

فاکتورهای ریسک سرطان سینه

به هرچیزی که احتمال سرطان را زیاد کند فاکتور ریسک می گویند. فاکتورهای ریسک معمولا به طور مستقیم باعث سرطان نمی شوند ولی احتمال ابتلا را زیاد می کند. با این حال خیلی از خانم هایی که دچار سرطان سینه هستند هیچ فاکتور ریسکی نداشتند پس بهتر است به طور منظم آزمایش های لازم را انجام بدهید.

• سن: هرچه سن بالاتر برود احتمال سرطان سینه بیشتر می شود.
• سابقه سرطان سینه: کسی که یک بار سرطان سینه در یک طرف داشته احتمال دوباره مبتلا شدنش هست.
• سابقه خانوادگی سرطان سینه
• ژنتیک سرطان

درمان سرطان سینه

درمان بستگی به فاکتورهای متعدد مثل نوع تومور، مرحله سرطان، سن و سلامت بیمار، بود و نبود ژن های سرطانی دارد. درمان سرطان سینه از سه روش انجام می گیرد:

جراحی

 در این روش تومور توسط جراحی برداشته می شود و مقداری هم از بافت اطرافش را برمی دارند. دو نوع جراحی وجود دارد:

1.  برداشتن تومور و نواحی اطراف آن، اما باقی ماندن بافت سینه.
2. برداشتن کامل بافت سینه

پرتو درمانی

پرتو درمانی به سه روش انجام می شود:

1. پرتو درمانی خارجی: شایع ترین نوع پرتو درمانی که توسط دستگاهی از خارج به بدن اشعه وارد می کنند.
2. پرتو درمانی داخلی: توسط پروبی در اتاق جراحی انجام می شود.
3. پرتو درمانی با ماده رادیواکتیو: ماده رادیواکتیوی را داخل بافت سرطانی می گذارند تا با آزاد کردن اشعه بافت را درمان کند.

دارو درمانی

 از دارو معمولا به صورت تزریقی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود:

1. شیمی درمانی: داروهایی که از رشد و تقسیم سلول های سرطانی جلوگیری می کند، باعث کوچک شدن تومور و راحت تر شدن پروسه جراحی می شود.
2. هورمون درمانی: درمان اندوکرین هم به آن می گویند که با مسدود کردن هورمون ها باعث جلوگیری از پیشرفت سرطان و یا کوچک شدن تومورها می شود. برای همه تومورها به کار نمی رود فقط آن هایی که به هورمون استروژن و پروژسترون حساس هستند.
3. هدف درمانی: درمانی است که در آن ژن های سلول های سرطانی و پروتئین ها مورد هدف قرار داده می شوند. سلول های سالم در این روش از بین نمی رود.
4. ایمونودرمانی: در این روش سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با سرطان تقویت می کنند تا عملکرد سیستم ایمنی بالا رود.

اگر وجود سرطان سینه بعد از آزمایشات و ماموگرافی و سونوگرافی تایید شد، تعیین میزان پیشرفت آن ابتدا بسیار مهم است.

عوارض درمان سرطان سینه

درمان سرطان سینه عوارض جسمی و روحی دارد برای همین بیمار نیاز به روش های دیگر درمانی مثلا حمایت روحی، رژِیم غذایی مناسب، دارو برای عوارض فیزیکی و تکنیک های ریلکسیشن دارد.

پیشگیری از سرطان سینه

سرطان سینه علل قطعی و مشخصی ندارد، به همین علت نمی شود به طور صد درصد از آن پیشگیری کرد اما چند مورد از عوامل زمینه ساز آن را می تواند با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی برطرف کرد.

• اصلاح سبک زندگی: ثابت نگه داشتن وزن، بهبود و حفظ رژیم غذایی سالم، عدم مصرف الکل و دخانیات، فعالیت بدنی، ورزش منظم، شیردهی کامل فرزند (دوسال) و عدم گرایش به مصرف هورمون درمانی در یائسگی به کاهش خطر سرطان سینه کمک می کند.
• خود آزمایی سینه: خود آزمایی سینه می تواند تومورهای سرطانی سینه را پیش از این که تومور رشد کند، شناسایی کند. پس تمام زنان باید آن را آموزش ببینند و حداقل یک بار در ماه خود آزمایی سینه را انجام بدهند.
• غربالگری منظم: معاینه فیزیکی منظم و سالانه توسط ماما یا پزشک و انجام ماموگرافی طبق دستورالعمل ها می تواند سبب پیشگیری و شناسایی زودرس این بیماری شود.
• ارزیابی های پیشگیرانه: زنانی که به علت وراثت خطر سرطان سینه در آنها افزایش یافته، می توانند اقدامات پیشگیرانه انجام بدهند. که این اقدامات با مشورت پزشک تعیین می شود.

میوه ها به دلیل داشتن فیبر و آنتی اکسیدان نقش به سزایی در کاهش ایجاد سرطان سینه دارند.