پنج سال اول زندگی تمام کودکان جزء مهم ترین دوران در شکل گیری شخصیت و رفتار آن هاست. پس رفتار با کودک در این سنین از اهمیت بالایی برخوردار است. در این دوران شخصیت اجتماعی، شناختی، احساسی و فیزیکی کودکان تا حدود زیادی شکل می گیره.
رشد احساسات کودک:
این دوره در رشد احساسی کودک دوره حیاتی است. در این سن کودک کم کم جسم، ذهن و احساسات خودش رو درک می کنه و می تونه فرق بین خوشحالی، ناراحتی، نگرانی و ترس رو بفهمه. کودک به رفتار و توجه دیگران اهمیت میده و ممکنه از اشیا خیالی بترسه. اعتماد به نفسش بیشتر میشه و بهتر می تونه احساساتش رو کنترل کنه.
رشد بازی و یادگیری کودک:
بازی در زندگی کودک مهمه چون به یادگیری و رشد و تجربه و احساسات کودک کمک می کنه. کودک به بازی علاقه بیشتری داره و دوست داره با دیگیران دوست بشه. معنی "مال من" "مال تو" رو می فهمه و کم کم مشارکت براش آسون میشه. قدرت تخیل کودک در بازی بیشتره مثلا با دوست ها یا اسباب بازی تخیلی بازی می کنه. و نقش ها و رفتار های متفاوتی رو امتحان می کنه. مثلا وانمود می کنه دکتره. در این سن دوست خیالی امری طبیعی و شایعه و کودک می تونه فرق بین واقعیت و خیال رو تشخیص بده.
در 4 سالگی از سرکار گذاشتن دیگران خوشش میاد و دوست داره برای بقیه هم توضیح بده مثلا" مامان فکر کرد من خوابم" در عین حال هم نگرانه که کسی سرکارش بذاره. و هم چنین در این سن نسبت به بدن خودش یا دیگران کنجکاوه مثلا ممکنه به دستگاه تناسلیش نگاه کنه و دست بزنه.
رشد کودک در صحبت:
زبان کودک در این سن رشد کرده و کلمات زیادی رو یاد گرفته و دستور های 2-3 قسمتی رو انجام میده. مثلا کتاب رو ببنده و بگه بده به مامان. صفت هایی مثل ناراحت، خوشحال، بلند و کوتاه رو می فهمه.
رشد کودک در تفکر:
کودک مجذوب محیط اطرافشه و سوالات زیادی رو از از شما خواهد پرسید. کم کم تضاد ها و مواردی مثل "زیر" "رو" رو می فهمه. حافظه کودک در حال رشده و می تونه آهنگ ها و آواز های ساده رو به یاد بیاره و تکرار کنه.
رشد مهارت های روزانه کودک:
کودک وعده های غذایی رو دوست داره با خانواده بخوره. ار تولد ها خوشش میاد. کم کم مستقل میشه و می تونه خودش غذا بخوره. کفش بپوشه و دکمه باز کنه ولی مهارت هایی مثل حمام و مسواک زدن باید زیر نظر پدر و مادر باشه.
رشد کود ک در حرکت:
کودک فعالیت و حرکت رو خیلی دوست داره. بهتر می تونه از پله ها بالا و پایین بره. سه چرخه سوار میشه و توپ رو پرت می کنه و می گیره. می تونه اشکال ساده رو بکشه و با اسباب بازی برج درست کنه و از قیچی کودک استفاده کنه. مداد رنگی و مداد شمعی و نقاشی باعث تقویت قدرت تخیل کودک میشه.
کمک به رشد کودک 3-4 ساله:
زمانی برای بازی با کودک اختصاص بدید. بازی باعث میشه کودک احساسات متفاوت رو تجربه کنه و آن را نشان بده. کودک دوست داره بیرون از خونه بازی کنه و بازی با گل و شن و ماسه رو خیلی دوست داره. زمانی برای بازی های خلاقانه مثل نقاشی، رقص، نواختن موسیقی با وسایل ساده و مخصوص کودکان اختصاص بدید. برای کودک کتاب بخونید و آواز بخونید و از او بخواید با شما همراه بشه این کار باعث تشویق زبان و صحبت و تفکر در کودک میشه. بازی هایی که نیاز به رعایت نوبت داره خیلی مهمه چون باعث میشه کودک معاشرت رو یاد بگیره.
چه زمانی نگران کودک 3 ساله باشیم؟
در صورتی کودک تماس چشمی برقرار نمی کنه و در شنیدن مشکل داره. جملات 3 کلمه ای رو به کار نمی بره.وقتی کودک دستورهای ساده رو نمی فهمه. از سرپرست خود به سختی جدا میشه. در بازی کردن نقش بازی نمی کنه. به کودکان دیکر علاقه نشون نمی ده و وقتی کودک دست و پا چلفتیه و نمی تونه درست راه بره. وسایل کوچک رو نمی تونه برداره. اشکال ساده رو نمی تونه بکشه.
چه زمانی نگران کودک 4 ساله باشیم؟
وقتی کودک در شنیدن و دیدن مشکل داره. وقتی کودک نمی تونه دستور های دو قسمتی رو بفهمه. نمی تونه درست راه بره و لباس بپوشه. وسایل کوچک رو نمی تونه برداره و اشکال ساده رو نمی کشه.
در آخر بهتره بگیم که اشکالی نداره اگر بعضی اوقات نمی دونید چطوری رفتار کنید. سوال کنید و از تجربه های پدر و مادر ها استفاده کنید. به خودتان توجه کنید تربیت و نگهداری از کودک ممکنه تمام وقتتون رو بگیره ولی بهتره در این بین زمانی رو هم برای خودتون اختصاص بدید.