مادر عزیز بالاخره کودک دوست‌داشتنی تان به دنیا آمد و او را در آغوش گرفته اید! در هفته اول رشد شیرخوار و نوزاد، به مواردی می پردازیم که کار شما را راحت تر می کنه. هفته اول نوزاد با اینکه توانایی نداره اطراف رو به وضوح ببینه، اما بوی شما برای او آشناست و با شنیدن صدای شما به آرامش می رسه.
رشد نوزاد و شیرخوار در هفته اول:
در هفته اول رشد شیرخوار و نوزاد، نوزاد شما بینایی بسیار مبهمی داره. نوزاد پس از تولد نزدیک بینه و فقط در فاصله ای 20 تا 25 سانتی متری قادره اطرافش رو ببینه. شاید دقت کرده باشید وقتی با کودک خود حرف می زنید او به چشمان شما نگاه نمی کنه و چیزی که براش جذابیت داره اجزای صورت شماست که حرکت می کنند. تحقیقات نشون میده که نوزادان، نگاه کردن به صورت انسان‌ها را بیشتر از هر رنگ یا چیز دیگه ای، دوست دارند. همچنین، نگاه کردن به اشیایی که تفاوت رنگ‌ها در آنها شدیدتر باشه، برای نوزادان بسیار جذابه!
![نوزاد شیرخوار در هفته اول]()
پوست نوزاد شما چین و چروک زیادی داره! نوزاد 9 ماه در مایع آمنیوتیک بوده و روی پوست نوزاد با ماده مومی سفید مایل به زرد به نام ورنیکس پوشیده شده. اگر نوزاد نارس به دنیا آمده باشه، بدنش پوشیده از موهایی ریز به نام کرک جنینی (لانگو) است که در چند هفته آینده ناپدید می شود. نوزاد تا چند روز قبل درون رحم شما بوده و توانایی باز و بسته کردن دست ها و پاهایش را نداره. شکل پاهای نوزاد در ابتدای تولد پرانتزی است. نقطه های سفید روی پوست هم با گذشت زمان از بین میره. سرِ نوزاد غیر متقارن و حتی خربزه‌ای شکله که این مساله هم به مرور حل میشه.
آزمایشات نوزاد در هفته اول رشد نوزاد و شیرخوار :
به محض تولد نوزاد، پرستار یا یک متخصص اطفال، به کمک تست آپگار، میزان سلامت کودک شما را ارزیابی می کنند. تست آپگار نوزاد، بعد از تولد نوزاد انجام میشه و هر 5 دقیقه این تست تکرار میشه. تست آپگار نوزاد، برای سنجش تنفس، ضربان قلب، تون عضلانی، واکنش‌های عصبی (رفلاکس‌ها) و رنگ پوست نوزاد انجام میشه.
قد و وزن نوزاد، دور سر و دمای بدن اندازه گیری میشه و همچنین میزان شنوایی و بینایی نوزاد هم در بدو تولد مورد سنجش قرار می گیره. وزن طبیعی نوزاد در بدو تولد به طور میانگین حدود 3250 گرم و قدی حدود 50 سانتی متر داره. 48 ساعت تا 5 روز پس از تولد نیز آزمایش غربالگری نوزادان برای بررسی برخی نارسایی‌ها تجویز میشه.
زردی نوزاد در هفته اول:
در زردی، رنگ پوست و رنگ سفیده چشم نوزاد زرد می شود. برای دیدن این تغییر دست خود را روی بینی یا سینه کودک فشار دهید، بخوبی می تونید این تغییر رنگ رو ببینید. علت زردی تجزیه بیشتر گلبول‌های قرمز و تولید ماده‌ای به نام بیلی روبین است.
اگر نوزاد رنگ پوستش تیره تر باشه این تغییر خودش رو در لثه ها نشون میده. زردی نوزاد، از روز دوم و سوم تولد شروع میشه و بعد از 2 هفته خودبخود از بین میره. زردی نوزاد بی‌خطره و نیاز به درمان خاصی نداره.
نوزادان نارس و نوزادانی که بیماری ژنتیکی دارند، نسبت به زردی آسیب پذیرتر هستند. حتی در برخی موارد اگر نوزاد شیر کافی دریافت نکنه دچار زردی می شه، چون در این حالت، بیلی روبین نمی تونه از طریق مدفوع از بدن خارج بشه. در مواردی که زردی با بی‌حالی و خوب شیر نخوردن همراه باشه، برای نوزاد بسیارخطرناکه.
شیر خوردن نوزاد در هفته اول:
نوزاد تازه متولد شده در هفته 1 رشد نوزاد و شیرخوار، باید هر دو تا سه ساعت یک بار شیر بخوره. شیر خوردن نوزاد حدود 10 تا 15 دقیقه طول میکشه و یا اگر از شیر خشک استفاده می کنید، حدود 60 تا 90 سی سی شیر خشک مصرف میکنه. در طول شبانه روز هم 6 تا 8 مرتبه ادرار و دو مرتبه یا بیشتر هم مدفوع داره.
حمام کردن نوزاد در هفته اول:
همانطور که گفتیم، نوزاد در رحم با مایع ورنیکس پوشیده شده بود که در بعد از تولد روی پوست نوزاد دیده میشه، ورنیکس برای پیشگیری از عفونت نوزاد بسیار مفیده و با حمام زود هنگام از بین میره، پس بهتره در روز اول تولد نوزاد را با پارچه ای مناسب تمیز و خشک کنید.
حمام کردن در روزهای اولیه تولد، استرس زیادی برای نوزاد به دنبال داره و مهم تر اینکه علائم حیاتی بدنش مثل ضربان قلب و تنفس، هنوز ثابت نشده و به همین دلیل حمام کردن نوزادان موجب ایجاد مشکلات تنفسی در آنها می شه. پس بهتره از انجام این کار خودداری کنید.
![حمام نوزاد در هفته اول تولد]()
برخی خانواده ها تا زمان جداشدن ناف، نوزاد را حمام نمی کنند، با توجه به اینکه زمان جداشدن ناف نوزادان متفاوت و در بیشتر اوقات طولانیه، این شیوه مناسب نیست؛ چون ترشحات در این مدت طولانی، باعث عفونت های بسیاری در نوزادان می شه. مناسب ترین زمان برای حمام کردن نوزاد روز دوم پس از متولد شدن است.
اما نوزادانی که مادر مبتلا به بیماری هایی مانند ایدز و هپاتیت است، به دلیل آلودگی ترشحات روی بدن نوزاد، شستن آنها پس از تولد و پس از ثابت شدن تنفس لازمه.
بهتره نوزاد در ماه های اولیه هر هفته دو مرتبه شود و حمام کردن کمتر از این زمان، باعث عفونت در نوزاد و بیشتر از این تعداد باعث افزایش استرس و خشکی پوست در نوزاد می شه.
وضعیت مادر در هفته اول رشد نوزاد و شیرخوار:
دو تا چهار روز بعد از تولد نوزاد، پستان های شما پر از شیر خواهد شد. قبل از این، نوزاد شیرخوار شما از یک مایع مغذی به نام “ آغوز” تغذیه می‌کرد. پستانهای شما حساس، سفت یا داغ شده و ممکنه ورم کنه، حتی احساس تپش یا ضربان در پستان ها رو هم ممکنه داشته باشید. در لحظه شیر دادن به نوزاد دردناک بودن پستان ها موقتیه.
با روش های زیر می توانید درد پستان ها تا حدی کاهش بدهید:
- گرفتن دوش آب گرم
- کمپرس گرم پستان ها قبل از هر بار شیر دادن (مثلا: قرار دادن پارچه در آب گرم و سپس گرفتن آب آن و گذاشتن روی سینه‌ها)
- قبل از شیر دادن به نوزاد، کمی از شیر هر یک از سینه‌های خود را بیرون بریزید.
- از یک سوتین مناسب دوران شیردهی استفاده کنید.
- هر دو یا سه ساعت، به کودک خود شیر بدهید.
- در هر وعده شیردهی از هر دو پستان به نوبت شیر دهید.
- پس از شیر دادن به کودک، سینه‌های خود را با کمپرس سرد (کیسه یخ) ماساژ دهید.
بایدها و نبایدها در هفته اول رشد نوزاد و شیرخوار:
اگر در هفته‌های اول از غذاهای ادویه‌دار، ماهی و پیاز فراوان یا سیر استفاده کنید، ممکنه در شیر خوردن نوزاد تاثیر بگذاره.
در هفته یکم رشد نوزاد و شیرخوار، بهتره فرزندتان را به پشت و بدون بالش بخوابانید تا از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد پیشگیری کنید. استفاده از تشک خیلی نرم برای نوزاد خطرناکه، پس از تشک های استاندارد و مخصوص تخت كمک بگیرید.
در هفته 1 رشد نوزاد و شیرخوار، کودک مقاومت زیادی نسبت به بیماریها نداره و هرچه ملاقاتی کمتری داشته باشه، براش بهتره. در هفته اول اجازه بوسیدن نوزاد رو به دیگران ندهید و فکر نکنید بوسیدن دست به جای صورت نوزاد از انتقال بیماریها به او جلوگیری می كنه.
هر بار پس از مدفوع، نوزاد را بشویید و خشک کنید بهتره قبل و بعد از دو بار تغذیه نوزاد، پوشکش رو چک کنید و در صورت دفع ادرار و مدفوع پوشک رو تعویض کنید.
روز اول و دوم، خشک شدن بند ناف نوزاد شروع میشه. رنگ بند ناف در ابتدا زرده و بعد قهوه‌ای میشه. محل بند ناف را خشک نگه دارید اما به هیچ‌وجه از الکل برای ضدعفونی کردن آن استفاده نکنید. چیزی روی آن قرار ندهید و پوشک نوزاد را زیر بند ناف ببندید.