واکنش سیستم ایمنی بدن به یک ماده در محیط پیرامون آلرژی نامیده می شود.مواد الرژی زا یا آلرژن ها در غذا، داروها، حشرات، حشرات هم زیست با حیوانات، آلودگی های گرد و غبار، قارچ ها و گرده ها وجود دارند.
آلرژی چیست؟
واکنش سیستم ایمنی بدن به یک ماده در محیط پیرامون آلرژی نامیده می شود. هنگامیکه کودکی به ماده ای آلرژی می دهد بدن او اشتباها به ماده آلرژی زا به عنوان یک مهاجم نگاه می کند و در نتیجه هیستامین و دیگر مواد شیمیایی را برای مبارزه با آن آزاد می کند.
این مواد شیمیایی حالت عادی بدن را به هم می ریزند و علائمی مثل آبریزش بینی، عطسه و سرفه ایجاد می کند که بسیار شبیه به علائم سرماخوردگی در کودکان است. علائم آلرژی کودکان بسته به این که چقدر کودک در معرض ماده آلرژی زا باشد، ممکن است سبک یا شدید، دوره ای (مثلا فصلی) یا مداوم باشند. گاهی اوقات، ماده آلرژی زا می تواند باعث واکنش های شدید بدن شود که شوک آنافیلاکتیک نامیده می شود. از نشانه های آن تنگی نفس و اختلال در بلع می باشد که در این صورت نیاز به فوریت های پزشکی می باشد زیرا ممکن است زندگی کودک در معرض خطر باشد.
![آلرژی کودکان - آلرژی چیست]()
کودکانی که عطسه می کنند و یا سرفه می کنند امکان دارد به آلرژی دچار شده باشند.
نمونه های مواد آلژی زا
مواد الرژی زا یا آلرژن ها در غذا، داروها، حشرات، حشرات هم زیست با حیوانات، آلودگی های گرد و غبار، قارچ ها و گرده ها وجود دارند. آلرژن ها می توانند علائم تنفسی مانند آلرژی بینی ایجاد کنند و همچنین سبب حساسیت های پوستی مانند اگزما یا مشکلات روده ای که ناشی از آلرژی های غذایی است شوند. بعید است نوزادان و کودکان نوپا به تب یونجه مبتلا شوند. آلرژی های فصلی به گرده و چمن معمولا قبل از 4-3 سالگی رخ نمی دهد زیرا کودکان سالانه بیشتر از چند هفته در معرض انواع گرده ها نیستند.
آلرژی چقدر در میان کودکان رواج دارد؟
بر اساس تحقیقات 5/4 در صد از افراد زیر 18 سال حساسیت غذایی دارند، 7/10 در صد حساسیت پوستی دارند و 6/16 در صد به تب یونجه یا یک حساسیت تنفسی دچار هستند.
![آلرژی پوستی در کودکان]()
اگر فکر می کنید فرزند شما آلرژی دارد، حتماً به پزشک مراجعه کنید و در مورد علائم کودکتان با پزشک صحبت کنید.
چه چیزی باعث حساسیت در بینی می شود؟
به احتمال زیاد عوامل زیر باعث بیشترین حساسیت ها می شوند:
- آلودگی های گرد و غبار: 85 در صد حساسیت ها ناشی از اورگانیسم های میکروسکوپی ناشی از گرد و غبار است.
- حشرات هم زیست با حیوانات: به خصوص آنهایی که توسط سگ، گربه و دیگر حیوانات خز دار منتقل می شوند.
- گرده ها: به ویژه آنچه از درختان و علف ها جدا می شوند.
- قارچ ها: به خصوص قارچ هایی که در جاهای مرطوب مثل حمام، زیر زمین یا خارج از منزل در آب و هوای مرطوب وجود دارند.
- برخی کودکان به بالش های پر و پتوهای پشمی حساسیت دارند. در ضمن، گرچه بسیاری از متخصصین بر این باورند که دود سیگار آلرژی ایجاد نمی کند ولی قطعا در تشدید آلرژی بسیار موثر است.
10 نشانه ای که می توانید به کمک آنها آلرژی را از سرماخوردگی تشخیص دهید:
از انجائیکه نشانه های آلرژی و سرماخوردگی بسیار به هم شبیه هستند تشخیص آنها بسیار مشکل است. بنابراین، پرسش های زیر را از خودتان بپرسید:
- آیا امکان دارد که کودک شما دائم سرماخورده باشد؟ معمولا دوره سرماخوردگی7 تا 10 روز است.
- آیا کودک شما دائم آب ریزش بینی دارد؟
- آیا ابریزش او شفاف است؟ (یا مانند عفونت زرد و سبز و غلیظ است).
- آیا زیاد عطسه می کند؟
- آیا چشمانش قرمز است؟ اشک می آید و خارش دارد؟
- آیا زیر چشمانش تیره، آبی یا بنفش به نظر می آید؟
- آیا با دهان تنفس می کند؟
- آیا دائم سرفه های خشک می کند؟
- آیا علائم تحریک و سوزش و قرمزی روی پوست او وجود دارد؟
چنانچه پاسخ شما به یک یا بعضی از سوالات زیر مثبت است به احتمال زیاد کودک شما دچار حساسیت شده است. کودکانی که دچار حساسیت های ابریزش بینی می شوند بیشتر مستعد عفونت های گوش، آسم و عفونت سینوس هستند.
آیا آلرژی ارثی است؟
ممکن است زمینه حساسیت از طریق ارث به کودک منتقل شود اما الزاما یک نوع آلرژی خاص منتقل نمی شود و افراد مختلف در یک خانواده ممکن است به چیزهای بسیار متفاوتی حساسیت داشته باشند.
![آسم و آلرژی در کودکان]()
آلرژی شایع ترین علت احتقان مزمن بینی در کودکان است.
چنانچه کودک من حساسیت داشته باشد چه موقع متوجه خواهم شد؟
این موضوع بستگی دارد به این که چقدر کودک شما در معرض آلرژن ها بماند. معمولا ابتلا به آلرژی زمان می برد و برای هر فرد آستانه ای وجود دارد تا آلرژن ها در بدن فرد حساسیت ایجاد کنند که حتی می تواند چند ماه طول بکشد. به همین خاطر است که آلرژی ناشی از گرده ها وقتی با تب یونجه هم داستان شود سالیان سال طول می کشد تا خود را نشان دهد.
بنابراین اگر فرزند شما به حشرات هم زیست یا گربه حساس باشد ممکن است چند ماه اول بدن او واکنشی نشان ندهد یا مشکلی نداشته باشد. اما یک روز، هنگامیکه که بدن او به حد آستانه اش برسد به شدت واکنش نشان خواهد داد و ناگهان به منتها درجه اش می رسد.
چگونه می توانم بفهمم که کودک من به چه چیزی حساسیت دارد؟
گاهی با دقت و توجه فراوان خود شما و گاهی به کمک آزمایش های پزشکی می توان به علت آلرژی پی برد. یک سرنخ ممکن است زمانی به دست بیاید که حملات آلرژی رخ دهد. آلرژی های قارچی اغلب هنگامی که هوا بارانی است رخ می دهند و تشخیص آن ها از سرماخوردگی بسیار مشکل است. آلرژی به غبار و حیوانات خانگی معمولا باعث احتقان و گرفتگی صبحگاهی در طول سال می شود. حساسیت ناشی از گرده ها عموما در فصل های بهار، تابستان و پاییز بروز می کند.
اگر شما کودکتان را به مسافرت ببرید و ببینید که حال او بهتر است پس نشانه ای دارید که حساسیت او ناشی از گربه خانگی تان بوده است. چنانچه با حدسیات خود به جواب نمی رسید پس زمان آن فرا رسیده که به پزشک مراجعه کنید. او کودک شما را معاینه می کند و پرسش های بسیاری می پرسد. اگر پزشک به این نتیجه برسد که کودک شما دچار آلرژی شده است شما را به متخصص آلرژی معرفی می کند و یا برای کودک آزمایش خون می نویسد تا سطح آنتی بادی های آلرژی خون کودک را بسنجد.
دقت آزمایش خون از آزمایش پوست پایین تر است. بنابراین، چنانچه آزمایش خون وجود آلرژی را تایید کند مرحله بعدی انجام آزمایش پوست است که برای آن باید به متخصص آلرژی مراجعه نمایید. متخصص در طول آزمایش پوست، مقداری از مواد آلرژی زای رایج را بر پوست به کار می گیرد. چنانچه کودک به آن آلرژن حساسیت داشته باشد پوست او در آن ناحیه واکنشی شبیه به گزیدگی حشرات می دهد. در این آزمایش، پوست نوزادان نسبت به کودکان واکنش کمتری نشان می دهد اما با این حال باز هم این آزمایش مفید است.
این مهم را به خاطر بسپارید که نتیجه این آزمایش فقط مربوط به آن برحه از زمان است و با بزرگتر شدن کودک ممکن است حساسیت او به چیز دیگری تغییر کند. چنانچه نتیجه آزمایش پوست او منفی بود اما همچنان علائم حساسیت را با خود داشت این ازمایش را هر 6 ماه تا 1 سال یکبار مجددا انجام دهید.
![آلرژی در کودکان زیر یک سال]()
اغلب داروهای تجویز شده توسط یک استنشاق قبل از ورزش برای کنترل علائم تجویز می شود.
چگونه می توانم کودکم را از آلرژن ها حفظ کنم؟
بهترین روش ها برای این که کودک شما کمتر در مقابل آلرژن ها یا مواد حساسیت زا قرار بگیرد عبارتند از:
گرد و غبار
گرد و غبار در فرش ها و پارچه ها وجود دارد که در کل خانه یافت می شوند. اما کودکان بیشتر از همه در معرض گرد و غبار های بالش و تشک هستند.
موارد ذیل ممکن است برایتان دشوار باشد اما در کاهش آلرژن ها بسیار قابل ملاحظه هستند:
والدینی که به موارد زیر عمل کنند آلرژی کودکانشان 60 تا 70 در صد کاهش خواهد یافت و در نتیجه میزان مصرف دارو نیز به طرز قابل توجهی تقلیل می یابد.
- روی تشک کودک را روکشی با بافت بسیار فشرده و غیر قابل نفوذ بکشید. این روکش ها در فروشگاه های عرضه کننده پوشاک ضد حساسیت یافت می شوند. از لحاف های پرزدار و سنگین پرهیز کنید و به جای آن از پتوهای سبک استفاده کنید.
- روکش های سرویس خواب را یک بار در هفته با آب داغ (130 در جه فارنهایت) بشویید تا آلودگی های ناشی از گرد و غبار از بین برود.
- عروسک های پولیشی برای کودکتان نخرید؛ آنها گرد و غبار را به خود جذب می کنند. چنانچه یکی دو عروسک پولیشی دارد که نمی تواند از آنها دل بکند آنها را هفته ای یک بار با آب داغ بشویید و یا یک شب در فریزر قرار دهید تا آلودگی های انها بر طرف شود.
- هر هفته یا یک هفته در میان جارو و گردگیری کنید. ولی این کار را هنگامی انجام دهید که کودک شما در اتاق نباشد. زیرا در این حین مقداری غبار در هوا پخش می شود که البته استفاده از دستمال مرطوب یا بخار شو از میزان آن می کاهد.
- شاید بد نباشد در فکر خرید یک جارو برقی با فیلتر با خاصیت جذب بسیار قوی باشید که حتی ذرات میکروسکوپی را که از جارو برقی های معمولی می گذرد جذب می کند.
- چنانچه کودک شما به شدت به گرد و غبار ناشی از فرش حساسیت نشان می دهد کف خانه را با کفپوش های چوبی یا وینیل و غیره بپوشانید.
- فیلترهای تصفیه هوا و هود را هر ماه تمیز کنید.
حیوانات خانگی
بهترین راه چاره اینست که حیوان را رد کنید که البته تصمیم سختی است. در صورتی که می خواهید حیوان را نگه دارید از فروشگاه های مخصوص حیوانات شامپوهای مخصوص بخرید و او را مرتب حمام کنید. همچنین اجازه ندهید روی مبلمان و به اتاق کودک برود. در طول فصل های آلرژی اجتناب از گرده هایی که از طریق هوا انتقال می یابند غیر ممکن است مگر این که درب و پنجره ها را ببندید و از خانه خارج نشوید، که این هم امری غیر واقعی است. بنابراین، پس از آن که به خانه بازگشتید او را حمام کنید تا گرده ها از لای موهایش شسته شود و حتی المقدور لباس هایش را در خانه خشک کنید و کانال ها و پنجره ها را ببندید.
قارچ ها
هنگامی که هوا گرم و مرطوب است به خصوص در زیر زمین و جاهای مرطوب از دستگاه های تهویه هوا و رطوبت گیر استفاده کنید. چنانچه حمام شما بسیار مرطوب و مستعد تولید قارچ است از ضد عفونی کننده های مهار کننده قارچ مانند کمی مایع سفید کننده و آب، یا یک محلول طبیعی همچون روغن درخت چای و آب استفاده کنید. قارچ ها اغلب در گنجه، اتاق زیر شیروانی، زیرزمین، گیاهان، یخچال و فریزر، حمام و سطل های زباله و زیر فرش ها رشد می کنند. حتی در درخت های مصنوعی کریسمس نیز می توانند رشد کنند.
آیا آلرژی درمان دارویی دارد؟
بله، اما خودسرانه و بدون تجویز پزشک به او دارو ندهید. احتمالا پزشک آنتی هیستامین و اسپری بینی استروئیدی و مقداری داروهای دیگر تجویز می کند. بسیاری از داروهای جدید عوارض جانبی کمتری دارند اما به هر حال برای نوزادان زیر 6 ماه تجویز نمی شوند.
ایمونوتراپی
چنانچه آلرژی کودک بسیار شدید باشد متخصص ایمونوتراپی توصیه می کند، که البته برای زیر سن 4 تا 6 سال نمی باشد، مگر این که کودکی به شدت از آسم رنج ببرد.
در این شیوه مقدار جزئی از آلرژن متهاجم در مطب پزشک به کودک تزریق می شود تا بدن او به تدریج نسبت به آن مقاوم شود. با این کار، هر هفته در طول 4 تا 6 ماه یک تزریق به کودک انجام می شود تا به اندازه کافی در معرض آلرژن قرار بگیرد و بدن او تا انجا که ممکن است آن را تحمل کند. و سپس تزریق ها 1 یا 2 بار در ماه در طول 4 تا 6 ماه ادامه می یابد. بعد از آن یکبار در ماه تا یک سال پیش می رود. پس از آن، بسته به نظر پزشک تزریقات ادامه می یابد.
![داروی آلرژی کودکان]()
چه کاری می توانم انجام دهم که اصلا فرزندم دچار حساسیت نشود؟
در باب حساسیت اطلاعات فراوان و متناقضی وجود دارد. لیکن به هیچ طریقی نمی توان پیش بینی حتمی برای جلوگیری از حساسیت کرد. به هر حال، چنانچه شما و همسرتان دچار حساسیت هستید تمام احتیاط های لازم فوق الذکر را به کار ببندید. البته تمیز نگه داشتن خانه به طور مداوم، صرف نظر از مقوله حساسیت، بسیار حائز اهمیت است.