فاویسم یک نوع بیماری ارثی خونی است، بیماری فاویسم واگیردار نیست و توسط کروموزم X منتقل می شود. بیماری فاویسم به خصوص در کودکان مبتلا بسیار جدی باید گرفته شود. در برخورد با عوامل مساعد کننده، ممکن است علایم بیماری فاویسم به صورت رنگ پریدگی، قرمز شدن ادرار و زردی پوست ظاهر شود.
فاویسم چیست؟
فاویسم یک بیماری ارثی خونی است که مرتبط با کمبود آنزیم گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز (G6PD) می باشد و در برخورد با عوامل مساعد کننده، ممکن است علایم بیماری فاویسم به صورت رنگ پریدگی، قرمز شدن ادرار و زردی پوست ظاهر شود.
بیماران مبتلا به فاویسم در حالت عادی، طبیعی هستند ولی در مواجه با باقلا و بعضی داروها علائم حاد مشاهده می شود.
خواهشمندیم با توجه به نکات زیر تا حد امکان از بروز بیماری فاویسم در فرزندتان جلوگیری نمایید:
- از مصرف باقلا به هر شکل آن خودداری کنید (Fava beans)
- از مصرف نفتالین (naphthalene)، در دوزهای بالا به مقدار بسیار کم که باعث همولیز می شوند، به هر شکل در منزل خودداری فرمائید.
- برخی از عفونت های ویروسی (نظیر سرماخوردگی) و میکروبی و بعضی از بیماری ها نظیر اسیدوزدیابتیک و هپاتیت حتی بدون استفاده از دارو می توانند باعث بروز بیماری فاویسم شوند، به همین دلیل با بروز هر مشکلی به پزشک مراجعه کنید.
- از مصرف هرگونه دارو بدون تجویز پزشک خودداری کنید.
مبتلایان به بیماری فاویسم بعضی از داروهای لیست زیر را می توانند با نظر پزشک معالج به میزان دوز درمانی معمولی و با رعایت کامل احتیاط مصرف نمایند:
ترکیبات ضد مالاری نظیر:
- کلروکید chloroquine
- پریماکین primequine
- کیناکرین quinacrine
- پاماکین pamaquine
سولفامید ها نظیر:
- ترکیبات سولفانامیدها
- تری متوپریم سولفامتوکسازول trimoxazole-co
- سولفی سوکسازول gantrisin ،در دوز های بالا به مقدار بسیار کم باعث همولیز می شوند.
- سولفانیل آمید sulfanilami
- سولفاستامید sulamyd
- سولفامتوکسی پیریدازین
- سولفکسون sulfoxone
- تری سولفاپیرمیدین sultrin ،در دوز های بالا به مقدار بسیار کم باعث همولیز می شوند
سولفون ها نظیر:
- تیازوسولفون (پرومیزول)
- دی آمینو دی فنیل سولفون (dapson)
داروهای ضد میکروبی نظیر:
- کلرآمفنیکل (chloramphenicol ، در دوز های بالا)
- نالیدیکسیک
ترکیبات نیتروفوران نظیر:
- فورازولیدون (فوروکسون furoxone)
- فورادانیتن (نیتروفورانتوئین nitrofurantinin)
- فورادین
آنالژریک ها نظیر:
- استانیلید acetanilide
- آسپرین (actyle salicylic acid) در G6PD نوع مدیترانه ای ولی نه نوع A یا CANTO
- استوفنتیدین (فناستن، در دوز های بالا به مقدار بسیار کم باعث همولیز می شوند)
- استامینوفن (در دوز های بالا به مقدار بسیار کم باعث همولیز می شوند)
- آنتی پیرین (پیرامیدون)
- سالیسیل ازوسولفا پیریدین (AZULFIDINE)
- دیپیریدون (نوالرژین)
- فنازوپیریدین Phnazopiridine
- ویتامین k سنتتیک (صناعی) k3 به غیر از ویتامین k محلول در آب k1
داروهای دیگر نظیر:
- پروبنسید probencid
- فنیل هیدرازین
- بنزن benzene
- تری نیتروتولوئن
- بلودومتیلن (methyle blue در دوزهای بالا به مقدار بسیار کم باعث همولیز می شوند)
- دی مرکاپرول
- بعضی رنگ ها مثل انیلین aniline
- پاماکوئین
- دوگزوروبی سین doxorubicin
- نیریدازول niridazole
- اسید آسکوروبیک (در G6PD مدیترانه ای ولی نه نوع A یا canton)
- حنا henna
فاویسم یک بیماری فصلی، ارثی و تغذیهای است.
لیست داروهای خطرساز و بیماری های همولیز دهنده در مبتلایان به فاویسم یا کمبود آنزیم G6PD:
- Acetanilid
- Acetylasalicylic acid (aspirin)
- Aminopyrine
- Acetylphenylhydrazine
- Antazoline
- Aniline dyes
- Ascorobic acid (low risk)
- Beta naphthol
- Carmustine
- Chloramphenicol
- Chloroquine
- Ciprofloxacine
- Colchicine (low risk)
- Dapsone
- Dimercaprol
- Diphenhydramine (low risk )
- Dopamine (low risk)
- Doxorubicin
- Furazolidone
- Glibenclamide
- Glucosulfone
- Lsobutyl nitrate
- Lsoniazid (low risk)
- Mepacrine (quinacrine)
- Mesalazine-5 amino salicylic acid
- Methylene blue
- Nalidixic acid
- Naohtalwnw pue
- Niridazole
- Nitrofurazone
- Nitrofloxacine
- Urate oxidase
- Para amino benzoic acid (low risk)
- Pamaquine
- Pentaquine
- Phenazone (antipyrine ) (low risk )
- Phenazopyridine
- Phenylbutazone
- Phenytoin
- Primaquine
- Trinitrotoluene
- Toluidine blue
- Thiazasoulfone
- Sulfasalazine
- Sulfpyridine
- Sulfacetamide
- Quinidine
- Quinine
- Quniocide
- Vit k3
- Vit k4
بیماری فاویسم گلبولهای قرمز پیر را بیشتر از سلولهای جوان مبتلا میکند.