کیست بارتولن از علت،درمان تا مراقبت های بعد از عمل

غدد بارتولن دو غده به اندازه نخود هستند که در اطراف ورودی واژن قرار دارند. این غدد مایعی ترشح میکنند که دستگاه تناسلی را لیز و لغزنده میکند تا عمل مقاربت راحت تر انجام شود. این غدد بسیار حساسند و ممکن است بر اثر برخی موارد دچار انسداد شوند و در نتیجه مایع مترشحه از آن نمی تواند خارج شود و تبدیل به کیست میشود.

کیست بارتولن (Bartholin's cyst) چیست؟

غدد بارتولن دو غده به اندازه نخود هستند که در اطراف ورودی واژن قرار دارند. این غدد مایعی ترشح می کنند که دستگاه تناسلی را لیز و لغزنده می کند تا عمل مقاربت راحت تر انجام شود. این غدد بسیار حساسند و ممکن است بر اثر برخی موارد دچار انسداد شوند و در نتیجه مایع مترشحه از آن نمی تواند خارج شود و تبدیل به کیست می شود.
معمولا این کیست ها یک طرفه اند و اگر ساده باشند فاقد درد می باشند ولی اگر عفونی شوند بعد از دو تا سه روز تبدیل به آبسه بارتولن می شوند و برای فرد ناراحتی و درد به همراه دارند. درمان کیست بارتولن بستگی به سایز آن دارد که با روش های دارویی و خانگی درمان شود یا جراحی.

چه عاملی باعث کیست بارتولن می شود؟

غده بارتولن دو غده اندازه نخود است که در هر دو طرف ورودی واژن قرار دارد. این غده ها قابل مشاهده نیستند چون اندازه آن ها بزرگتر از یک سانتی متر نیست.

غدد بارتولن مایعاتی را خارج می کند که به عنوان لوبریکانت در رابطه جنسی عمل می کند. این مایع از لوله های نازکی به واژن می ریزد. اگر این لوله ها بسته شود باعث می شود که مایعات در آن انباشته شوند و کیست را به وجود بیاورند. معمولا دلیل این انسداد مشخص نیست اما گاهی به دلیل عفونت های باکتریایی مثل Ecoli یا بیماری های جنسی مثل کلامیدیا و سوزاک باشد.

معمولا افراد بین 20 تا 30 سال دچار کیست بارتولن می شوند. چون غدد بارتولن تا بلوغ شروع به کار نمی کنند پس کودکان دچار این مشکل نمی شوند. هم چنین بعد از یائسگی این غدد کوچک شده پس این افراد نیز دچار این مشکل نمی شوند.

پشگیری از کیست بارتولن:

معمولا جلوگیری از کیست بارتولن امکان پذیر نیست ولی با استفاده از کاندوم می توانید از عفونت های جنسی جلوگیری کنید.

علائم کیست بارتولن:

ممکن است غده های نرم و بی درد را حس کنید که معمولا مشکلی را ایجاد نمی کند ولی اگر کیست رشد کند و قابل توجه و ناراحت کننده باشد ممکن است در پوست اطراف آن درد داشته باشید به خصوص در هنگام راه رفتن و رابطه جنسی.

این کیست گاهی روی لابیا واژن تاثیر می گذارد و آن را ورم کرده و بزرگتر نشان می دهد. اگر کیست عفونی شود باعث درد می شود و آبسه غدد بارتولن را به وجود می آورد. علائم آبسه شامل قرمزی، تورم، حرارت و تب بدن می شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟

کیست بارتولن کوچک ممکن است در آزمایش غربالگری سرویکس مشاهده شود. اگر که غده ای را در اطراف واژن مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص و درمان شود. اگر کیست عفونت داشت سوآپی از ترشحات آن برداشته می شود تا در آزمایشگاه بررسی شود و علائم سرطان نادر واژن بررسی شود.

درمان کیست بارتولن:

اگر علائمی ندارید نیازی به درمان نیز ندارید. اگر کیست دردناک بود می توانید روش های زیر را امتحان کنید:

• روزی چند بار به مدت 10 تا 15 دقیقه در آب گرم قرار دهید.
• ناحیه را کمپرس گرم کنید.
• داروهای مسکن بخورید.

اگر کیست عفونی بود پزشک آنتی بیوتیک تجویز می کند و وقتی عفونت از بین رفت کیست را تخلیه می کند. با چند تکنیک می توان کیست را تخلیه کرد:

روش کاتتر با بالن:

برشی در کیست ایجاد می شود و مایع داخل آن تخلیه می شود کاتتر بالنی وارد کیست می شود این کاتتر لوله نازک است که بالنی در انتها دارد. سپس بالن توسط محلولی از آب نمک پر می شود و کیست پر از آن می شود سپس توسط بخیه کیست بسته می شود. سلول های اطراف کاتتر رشد می کند. رشد سلول ها حدود 4 هفته طول می کشد بعد از آن بالن تخلیه شده و کاتتر خارج می شود.
عوارض جانبی شامل عفونت، خونریزی، درد در حین رابطه، درد اطراف کاتتر، ورم لابیا و زخم است.

روش سوراخ:

در این روش مایع داخل کیست تخلیه شده و سپس ناحیه اطراف بخیه زده می شود و سوراخی باقی گذاشته می شود تا مایع خارج شود.  این عمل 10-15 دقیقه طول می کشد و عوارض آن شامل عفونت، خونریزی، برگشت آبسه و درد می باشد.

خارج کردن غده بارتولن:

وقتی درمان های دیگر کار نکرد پزشک ممکن است غدد باتولن را خارج کند. بعد  از این جراحی تا چند روز در بیمارستان بستری می شوید. عوارض جانبی شامل خونریزی، کبودی، عفونت و زخم می باشد.

درمان های دیگری نیز وجود دارد که کمتر مورد استفاده قرار می گیرد. مثل:

نقره نیترات:

نقره نیتران مخلوطی شیمیایی است که برای سوزاندن رگ های خونی و توقف خونریزی به کار می رود. برشی در پوست اطراف واژن و دیواره کیست زده می شود و مایع آن تخلیه می شود و نقره نیترات به داخل کیست تزریق می شود. بعد از 2-3 روز این نقره نیتران افتاده و یا خارج می شود.

لیزر کربن دی اکسید:

برشی در ناحیه کیست زده می شود و با لیزر کیست را از بین می برند.

تخلیه سوزنی:

در این روش کیست توسط سوزنی تخلیه می شود و با الکل 70% پر می شود و به مدت 5 دقیقه آن را نگه داشته سپس تخلیه می کنند.

نکته های مهم بعد از جراحی:

• تا 4 هفته رابطه جنسی نداشته باشید.
• دوش واژینال و صابون های معطر استفاده نکنید.
• تا 24 ساعت از کارهای سخت دوری کنید.

کیست بارتولن و نازایی:

به هیچ عنوان کیست بارتولن باعث نازایی نمی شود اما اگر تبدیل به آبسه شده و نیاز به آنتی بیوتیک یا جراحی دارد بهتراست درمان کامل صورت بگیرد و بعد برای بارداری اقدام کنید.