علائم زردی نوزادان و مدت زمان درمان زردی

زردی نوزادی به خودی خود یک بیماری نیست. زردی معمولا ناراحتی خاصی برای نوزاد ایجاد نمی کند و معمولا خود به خود بعد از یک تا دو هفته خوب می شود. در بسیاری از موارد علائم زردی نوزاد در دومین یا سومین روز بعد از تولد ظاهر ی شود.

یکی از دغدغه های مهم مادران بعد از تولد فرزندشون گرفتن زردی نوزاد است. یرقان یا زردی نوزاد به صورت تغییر رنگ پوست و صلبیه چشم به رنگ زرد می باشد. اگرچه بعضی نوزادن در زمان تولد زردی دارند اما بیشتر آنها در طی دو تا سه روز بعد از تولد مبتلا به زردی خواهند شد. درجه زردی و سن نوزاد تعیین کننده دو مورد هست: اول اینکه درمان زردی نوزاد چقدر طول میکشه؟ و مورد دوم، آیا نیاز هست نوزاد بستری بشه یا با مراقبت و درمان خانگی هم زردی برطرف میشه؟ یکی از سوالاتی که اکثر مادران دارند تاثیر تغذیه مادر برای زردی نوزاد است. در این مقاله به طور کامل به موضوع زردی نوازدان می پردازیم.

یکی از راه‌های تشخیص زردی، دیدن رنگ نوزاد است

علائم و نشانه های زردی نوزاد

زردی نوزادی به خودی خود یک بیماری نیست. زردی معمولا ناراحتی خاصی برای نوزاد ایجاد نمی کند و معمولا خود به خود بعد از یک تا دو هفته خوب می شود. ولی با این حال زمانی که نوزادی دچار زردی شد، باید توسط پزشک ویزیت شود، زیرا زردی شدید می تواند منجر به بروز عوارض وخیمی شود.

در بسیاری از موارد علائم زردی نوزاد در دومین یا سومین روز بعد از تولد ظاهر می شود و شامل زردی پوست، زردی چشم ها و در بسیاری از موارد ضعف و بی حالی می باشد.
علائم ابتدا در صورت نوزاد ایجاد می شوند و سپس سینه و شکم درگیر شده و گاهی زردی به پاها نیز کشیده می شود. یکی از راه های ساده تعیین زردی در هر نوزادی آن است که با انگشت به آرامی بر روی سطح پوست پیشانی یا بینی نوزاد فشار دهیم. اگر بعد از فشار پوست همچنان زرد به نظر برسد، احتمالا نوزاد مبتلا به زردی است. 
معمولا در نوزادان کامل، زردی نوزادی یک هفته تا 10 روز طول می کشد. اگر نوزاد نابالغ باشد، ممکن است زردی بیشتر طول بکشد.

شیوع زردی مانند سابق است و شیوع آن نسبت به گذشته بیشتر نشده است.

دلایل زردی نوزادان چیست؟

کودکان دارای سیستم گردش خونی خاصی می باشند که به انتقال اکسیژن کمک می کند و با گذشت این دوره گلبول ها تجزیه شده و در طی فرایندی، مولکول بیلی روبین ایجاد می شود. به طور طبیعی این مولکول به کبد منتقل شده و در آنجا آماده می شود که از بدن دفع شود. در زمان تولد معمولا مقدار بیلی روبین خیلی بیشتر از توان کبد جهت دفع آنها از بدن می باشد. لذا اضافی بیلی روبین در پوست و سفیدی چشم تجمع یافته منجر به زردی می شود. این نوع زردی را اصطلاحا زردی فیزیولوژیک می نامند که معمولا در دومین و سومین روز بعد از تولد رخ می دهد. اگرچه هر نوزادی می تواند مبتلا به این نوع زردی شود اما این حالت در نوزادان نارس بیشتر رخ می دهد و آن هم به دلیل عدم تکامل کامل کبد آنها می باشد.
گاهی اوقات زردی به دلیل سایر عوامل رخ می دهد. اگر زردی در زمان تولد و یا در طی 24 ساعت اول رخ دهد، می تواند به دلیل عفونت خونی و یا ناسازگاری خون بین مادر و جنین باشد. اگر زردی نوزادان در هفته ی دوم یا بعد از آن رخ دهد می تواند  بدلیل اختلال عملکرد کبد، عفونت شدید، اختلالات آنزیمی و یا اختلالات گلبول های قرمز باشد.

نوزادانی که در روزهای دوم و سوم دچار زردی می‌شوند و به اصطلاح زردی فیزیولوژیک دارند.

برای زردی نوزاد در چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در طی چند روز اولی که نوزاد به خانه برده می شود، حتما مراقب بروز زردی باشید. اگر نوزاد مبتلا به زردی شد و یا به نظر بیمار آمد حتما به پزشک مراجعه نمایید. به علاوه در صورت وجود موارد زیر نیز حتما زردی باید چک شود: اگر رنگ پوست زرد روشن باشد و اگر زردی بیشتر از یک تا دو هفته طول بکشد، نوزاد وزن نگیرد و دچار هرگونه علائمی شود که منجر به نگرانی والدین شود.
اگر نوزادی در سن 36 تا 38 هفتگی متولد شود (چند هفته بارداری زودتر) حتما مراقب بروز زردی و اختلال در تغذیه ی او باشید. نوزادانی که در این سن به دنیا می آیند بعد از ترخیص از بیمارستان در صورت ابتلا به زردی نیاز بیشتری به اقدامات درمانی در بیمارستان خواهند داشت. تا چندین روز بعد از ترخیص از بیمارستان نوزاد باید مرتبا از نظر وزن چک شود، بدین وسیله ارزیابی نحوه ی وزن گیری و احتمال بروز زردی عملی تر خواهد شد.

غربالگری و تشخیص زردی نوزادان

پزشک بر اساس ظاهر شیرخوار می تواند زردی را تشخیص دهد. علاوه بر آن جهت اندازه گیری سطح خونی بیلی روبین آزمایش خون نیز درخواست خواهد شد.

یکی از علل مهم زردی نوزاد کم کاری آنزیمی در کبد است.

چگونه می توان زردی نوزاد را برطرف کرد؟

زمانی که سطح بیلی روبین بسیار بالا برود، به خصوص در نوزادان بیماری که نیاز به درمان در NICU ( بخش مراقبت ویژه ) دارند، می تواند در موارد بسیار نادر منجر به بروز حالت خطرناکی شوند که اصطلاحا کرن ایکتروس نامیده می شود. در این اختلال مغز نوزادان به شدت دچار آسیب شده و می تواند منجر به کری، ناتوانایی های تکاملی شدید و انواع غیر معمول فلج مغزی شود.
به خصوص زمانی که زایمان زودرس داشته باشید، حتما مراقب بروز علائم زردی شدید نظیر رنگ زرد تیره یا نارنجی پوست، خواب عمیق به گونه ای که به سختی بتوان نوزاد را بیدار کرد. گریه های بسیار بلند، مکیدن و یا شیر خوردن ضعیف و بیحالی و ضعف باشید.

برای جلوگیری از تعویض خون نوزاد بهتر است والدین زودتر مراجعه کنند و نوزادشان از لحاظ وجود زردی چک شوند.

درمان زردی نوزادان

زردی خفیف معمولا طی یک یا دو هفته خود به خود بهبود می یابد. اما اگر شیرخوار شما زردی متوسط تا شدید داشت باید به مدت بیشتری در بیمارستان باشد یا اینکه از نو بستری شود.
درمان هایی که سبب کاهش بیلی روبین می شوند شامل موارد ذیل است:

درمان زردی نوزاد با نور (فتوتراپی):

در این حالت شیرخوار را در زیر یک منبع نوری فرابنفش قرار داده یا در داخل پوشش های نور مصنوعی می پیچانند. نور می تواند بیلی روبین را به فرمی تبدیل کند که از طریق کلیه قابل دفع باشد. نوزادان مبتلا می توانند تا چندین روز تحت این روش درمانی قرار گیرند.

استفاده از آنتی بادی های داخل وریدی:

اگر زردی شدید ثانویه به ناسازگاری خونی بین مادر و جنین ایجاد شده باشد. تزریق داخل وریدی آنتی بادی ها می تواند زردی را کم کرده و احتمال نیاز به دریافت خون را کاهش دهد.

استفاده از تعویض خون:

در موارد بسیار نادر، زمانیکه زردی شدید به سایر درمان ها پاسخ ندهد، شیرخوار ممکن است نیاز به تعویض خون پیدا کند. در این روش مقادیر کمی از خون به طور مکرر از بدن خارج می شود.
و سپس به همان میزان خون وارد بدن شیرخوار می شود. این عمل باید حتما در بخش مراقبت های ویژه نوزادان انجام شود.

بسته به درجه زردی و سن نوزاد ممکن است نیاز به بستری‌باشد.